27,03,2020 Kunlik Mavzu: Kasr–ratsional tengsizliklar.
Agar f(x), (x), g(x), h(x)– ratsional funktsiyalar bo‘lsa, ulardan tuzilgan tengsizliklar quyidagi ko‘rinishga olib kelib yechiladi:
bo‘ladi.
bo‘lsa
1)
bo‘lsa
bo‘ladi.
2)
bo‘lsa
bo‘ladi.
3)
bo‘ladi.
4)
bo‘ladi.
5)
bo‘ladi.
6)
Ushbu tengsizliklar oraliqlar (intervallar) usuli yordamida yechiladi.
Bu usulning mohiyatini quyidagi misollar yordamida tushuntiramiz:
1-misol: (x+1)(x-2)(x-4)>0 ni yeching.
Yechish: (x+1)(x-2)(x-4) ifoda x1=-1, x2=2, x3=-4 bo‘lganda nolga aylanadi. Ushbu sonlarni sonlar o‘qida belgilab, quyidagi (-;-1), (-1;2), (2; 4), (4;+) oraliqlarni xosil qilamiz. (x+1)(x-2)(x-4) ifodaning shu oraliqlardagi ishoralarini aniqlaymiz. Buning uchun ixtiyoriy oraliqqa tegishli sonni berilgan ifodadagi o‘zgaruvchi x o‘rniga qo‘yib, uning ishorasini aniqlash mumkin. Bu masalada (-1; 2) oraliqqa tegishli «0» sonini berilgan ifodaga qo‘yib, ushbu oraliqda uning ishorasi musbat ekanligi aniqlaymiz. Qolgan oraliqlarning ishoralari (-1; 2) oraliqdagi ishoraga mos ravishda aniqlanadi (6-rasm).
6-rasm.
(x+1)(x-2)(x-4)>0 tengsizlik faqat musbat qiymatlarni qabul qilganligi sababli,Echim: (-1;2)(4;+).
2 – misol.2x(x-1)(x+2)(x-3)>0 ni yeching.
Yechish: (7-rasm). x1=0, x2=1, x3=-2, x4=3
x(-, -2)(0,1)(3, )
7-rasm.
3–misol. ni yeching.
Yechish: (8-rasm).
8-rasm.
TESTLAR.
1. tengsizlikning manfiy butun yechimlari yig‘indisini toping.
A) –9 B) –12 C) –5 D) –6 E) –4
2. tengsizlikni yeching.
A) B) C) D) (-; -3] (-2; 1]
E)
3. tengsizlikni yeching.
A) B) C)
D) E)
4. tengsizlikni yeching.
A) (1;) B) [1;) C) ) D) ] E)
5. tengsizlikning butun yechimlari nechta?
A) 4 B) 1 C) 2 D) 3 E) cheksiz ko‘p
6. tengsizlikning butun yechimlari nechta?
A) 4 B) 5 C) 3 D) 2 E) cheksiz ko‘p
7. tengsizlikni yeching.
A) (-;-1,5) B) (-1,5;2) C) D) E) (-;-2,5)
8. tengsizlikning eng katta va eng kichik butun yechimlari ayirmasini toping.
A) 10 B) 9 C) 8 D) 7 E) 11
9. tengsizlikning yeching.
A) (-;-1) (0;1) B) [0;1) C) D) E) (-;-1)
10. tengsizlikning eng katta va eng kichik butun yechimlari ayirmasini toping.
A) 6 B) 4 C) 5 D) 2 E) 3
11. tengsizlikni yeching.
A) (2; ) B) (-; 2] C) (-; 2) D) [2; ) E)
12. tengsizlikning butun sonlardan iborat yechimlari yig‘indisini toping.
A) 12 B) 8 C) 10 D) 15 E) 0
13. tengsizlikni yeching.
A) (-; 1)[2; ) B) [1; 2] C) [1; 2) D) (-1; 2] E) (-; 1]
14. (x-2)(x-3)<0 tengsizlikni yeching.
A) (-3; 2) B) (-; -2) (3; ) C) (-; -3) (2; )
D) (-;2) (3; ) E) (2; 3)
15. tengsizlikni yeching.
A) (-2; 1) B) (1; 2) C) [1; 2)
D) (-; 1) (2; ) E) (-; 1] (2; )
16. Nechta tub son tengsizlikning yechimi bo‘ladi?
A) 3 B) 4 C) 2 D) 1 E) 5
17. Nechta tub son tengsizlikni yechimi bo‘ladi?
A) 7 B) 2 C) 3 D) 5 E) 11
18. Nechta tub son tengsizlikning yechimi bo‘ladi?
A) 7 B) 5 C) 1 D) 2 E) 3
19. tengsizlikning barcha butun yechimlari yig‘indisini toping.
A) 1 B) 4 C) 5 D) 2 E) 3
20. tengsizlikning barcha butun yechimlari yig‘indisini toping.
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 11
21. tengsizlik o‘rinli bo‘ladigan n ning barcha natural qiymatlari yig‘indisini toping.
A) 4 B) 2 C) 5 D) 3 E) 6
22. x5-16x>0 tengsizlikning eng kichik butun musbat va eng katta butun manfiy yechimlari ko‘paytmasini toping.
A) - 5 B) - 4 C) - 6 D) - 2 E) –3
23. tengsizlikni yeching.
A) (- ; - 3) B) (- 3; - 3) C) D) E) (- ; )0>
Do'stlaringiz bilan baham: |