23-Ma'ruza. Elektr energetika tizimlari va ularni xususiyatlari. Reja

---

23-Ma'ruza. 

Elektr energetika tizimlari va ularni xususiyatlari. 

Reja: 

1.  Elektr energetika tizimi va tarmog’ini ta’riflang. 

2.  Yuqori ishonchlilikni tushuntiring. 

Elektr  va  issiqlik  energiyani  ishlab  chiqarish,  uzatish,  taqsimlash  va  ularni  iste’mol 

qilishni  samarali tashkil etish uchun energetika tizimini hosil qilish maqsadga muvofiqdir. 

Energetika tizimi qo‘yidagi bir qator afzalliklarga ega.

 

Yuqori ishonchlilik. Tizimning biror elementi (generator, transformator, liniya va h.k.) 

shikastlansa,  uning  vazifasini  boshqa  –  ishdan  chiqmagan  elementlar  bajarishi  natijasida 

iste’molchilarni  elektr  energiyasi  bilan  ta’minlashdagi  uzluksizlik  saqlab  qolinadi. 

Shuningdek,  mayyan  xududda  elektr  energiya  tanqisligi  kuzitilgan  holatda  talab  etiluvchi 

qo‘shimcha  quvvat  alohida  hududlardagi  tizimlarni  tutashtiruvchi  uzatish  liniyasi  orqali 

etkazib beriladi.

 

Yuklama  maksimumlarining  bir  xil  vaqtga  to‘g‘ri  kelmaganligidan  foydalanish. 

Birlashgan  energetika  tizimining  faoliyat  ko‘rsatish  masshtabi  katta  bo‘lgan  hollarda  turli 

hududlardagi  iste’molchi  yoki  energetika  tizimlari  yuklamalarining  maksimal  qiymatga 

erishish vaqtlari turlicha bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda birlashgan energetika tizimining 

umumiy yuklama grafigi nisbatan tekislanishi natijasida qo‘shimcha samaraga erishiladi.

 

Quvvat zahirasini kamaytirish. Quvvatni alohida hududlardagi energetika tizimlarini 

tutashtiruvchi    liniyalar  orqali  bir  energetika  tizimidan  boshqasiga  uzatish  mumkinligi 

sababli  alohida  energetika  tizimlaridagi  zahira  quvvatlarini  minimumgacha  kamaytirish 

imkoniyati paydo bo‘ladi.

 

Energetika tizimi holatini optimallash imkoniyatlarining kengayishi. Energetika tizimi 

yuklamasini  ko‘plab  turli  tavsiflarga  ega  bo‘lgan  elektr  stansiyalari  o‘rtasida  samarali 

taqsimlash, tizim elementlarining samarali yuklanishlarini ta’minlash imkoniyatlari ortadi.

 

Mohirona foydalanish mumkinligi.  Elektr tarmoq elementlarini tez  ulash yoki uzish 

va ularni ta’mirlash imkoniyatlari paydo bo‘ladi.

 

Yirik  agregatlardan  foydalanish  mumkinligi.  Energetika  tizimida  o‘rnatiluvchi 

agregatlarning maqsadga muvofiq bo‘lgan eng katta quvvati tizimning umumiy yuklamasi 

bilan  belgilanadi.  Shu  sababli  kichik  tizimlarda  foydalaniluvchi  agregatlarning  quvvatlari 

ham  nisbatan  kichikdir.  Tizimning  kattalashishi  bilan  unda  foydalaniluvchi  agregatlarning 

quvvatlarini  oshirish  imkoniyati  paydo  bo‘ladi.  Boshqa  tomondan,  katta  quvvatli  bitta 

agregatni  qurish  va  undan  foydalanish  xarajatlari  umumiy  quvvati  unga  teng  bo‘lgan  bir 

nechta agregatlarni qurish va foydalanish xarajatlariga nisbatan kichikdir.