22-Mavzu. Аhоli dаrоmаdlаri vа turmush fаrоvоnligi Reja: Ahоli darоmadlari, ularning turlari va manbalari

2014	2015	2016	2017
2018
Aholi pul daromadlari	7634,4	9728,6	12954,9	16872,7	22626,3
Aholi pul xarajatlari va jamg’armalari	7561,1	9533,0	12680,7	16572,8	22240,7
Pul daromadlarining xarajatlardan farqi	73,3	195,6	274,2	299,9	385,6

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari.

Jadvaldan ko’rinadiki, mamlakatimizda aholi pul daromadlari sezilarli darajada oshib bormoqda. Muvofiq ravishda aholining pul xarajatlari va jamg’armalari ham o’smoqda, biroq, bu o’sish daromadlar o’sishi darajasidan ortda qolishi sababli, aholi ixtiyoridagi pul qoldiqlari miqdori oshib bormoqda. Xususan, bu ko’rsatkich 2008 yilda 2004 yildagiga nisbatan 5,3 barobardan oshgan.

O’zbekistonda aholi pul daromadlari va xarajatlari tarkibining tahlili shuni ko’rsatadiki, daromadlarning ahamiyatli qismi mol-mulk, tadbirkorlik faoliyati va qishloq xo’jalik mahsulotlarini sotishdan olinmoqda (2018 yilda jami pul daromadlarining 49,9 foizni tashkil etgan) (3-jadval). Jami daromadlarning 33,3 foizi mehnatga haq to’lash va korxonalardan olingan boshqa daromadlar hissasiga, 16,8 foiz ijtimoiy transfertlar hissasiga to’g’ri kelgan.

2018 yilda aholining iste’mol sarflari 2017 yilga nisbatan 36,1 foizga o’sib, 16613,8 mlrd. so’mni tashkil etdi. Iste’mol sarflarining pul daromadlari umumiy hajmidagi ulushi 74,7 foizni tashkil qildi.

Aholi pul daromadlari qo’shimcha o’sishining omillari tahlili shuni ko’rsatadiki, agar 2000 yilda bu o’sishning 20,8 foizi tadbirkorlik faoliyatidan olinadigan va boshqa daromadlar hisobiga ta’minlangan bo’lsa, 2017 yilga kelib bu manzara butunlay o’zgardi: pul daromadlari qo’shimcha