Атамалар:
“Оддий” обструкция (беркилиш): ичак бўшлиғи тиқилиб қолган, букилган ёки ташқаридан нима биландир сиқилган, аммо унинг қон билан таъминланиши издан чиқмаган.
Странгуляцион обструкция: обструкцияга учраган ичак қисмининг қон билан таъминланиши бузилган.
Берк қовузлоқ обструкцияси: ичакнинг маълум бир қисми ҳам проксимал, ҳам дистал қисмлардан беркилган бўлади. Одатда, ушбу қовузлоқ странгуляцияга учраган бўлади.
Қисман ва тўла обструкция деган атамаларни билиб, фарқлаб олиш даволашни режалаштиришда жуда муҳим аҳамият касб этади. Айрим жарроҳлар ноаниқ белгиларга асосланиб, ушбу ташхисларни қўйишга ҳаракат қиладилар. Қисман ва тўла ичак обструкциясини фарқлаб олиш учун энг маъқул усул, бизнингча, бу рентгенологик усулдир. Ва уни энг оддийсидан – қорин рентгенографиясидан бошлаш лозим (5-боб).
Қисман ичак тутилиши: кенгайган ингичка ичак қовузлоқлари ва улардаги суюқлик сатхи фонида йўғон ичакда газ аниқланади.
Тўлиқ обструкция: йўғон ичакда газ бўлмайди.
Қисман ИИТ нинг аксарияти операциясиз тузалиши мумкин бўлса, айни дамда тўлиқ обструкцияга дучор бўлган беморларнинг кўпчилиги операцияга муҳтож бўлади.
21.1-расм. “Менинг ўйлашимча, бу ерда ингичка ичак тутилиши борга ўхшайди...”
Клиник белгилари (21.1-расм)
ИИТ нинг учта муҳим белгиси қуйидагилардан иборат: қориндаги тўлғоқсимон оғриқ, қайт қилиш ва қориннинг шишиши. Қабзият ва газларнинг келмаслиги нисбатан кечки белгилар ҳисобланади. Бу белгиларнинг қай даражада ифодаланиши ичак тутилиши рўй берган соҳага, сабабларига ва унинг давомийлигига боғлиқ бўлади. Масалан, юқори ичак тутилиши асосий белги қайт қилиш бўлиб, оғриқ ва қориндаги шиш кам ифодаланган бўлади. Агар обструкция сатхи пастроқда бўлса, тўлғоқсимон оғриқлар кўпроқ безовта қилади. Дистал ичак тутилишида эса асосий ўринга қориннинг шишиши чиқиб олади, қайт қилиш эса анча кеч пайдо бўлади. Оғиз тўлдириб, кўп миқдор қусуқ моддаси билан қайт қилиш давомли, дистал, тўлиқ ичак тутилишига хос белги бўлиб, бунда ичакнинг обструкция бўлган соҳасидан проксимал қисмида бактерияларнинг кўпайиши ҳам кузатилади (эсингизда бўлсин: фекалийнинг асосий қисми бактериялардан иборат бўлади). Ушбу башоратловчи белгига эътиборингизни қаратамиз: меъдадан сўриб олинаётган маҳсул қанчалик қуюқ ва нажассимон ҳидга эга бўлса, ичак тутилишининг ўз-ўзидан тузалиш эҳтимоли шунчалик кам бўлади. Агар назогастрик найчадан п*қ, эээ.... кечирасиз, фекалий чиқа бошлаганини кўрсак, биз операцияга тайёргарликни бошлаб юборамиз.
Бемор тикки турган ҳолда ёки бош қисми кўтарилган ҳолда рентгенологик текширув ўтказганда, одатда, обструкция соҳасидан юқорида ичак қовузлоқларининг кенгайиши ва суюқлик сатхи аниқланади, агар ичак тутилиши тўла бўладиган бўлса, ушбу соҳадан дистал қисмда газ аниқланмайди. Ичак бўшлиғига нисбатан кўндаланг равишда жойлашган параллел эгатсимон чизиқларнинг (клапанларнинг ўрнида кўринади) бўлиши ингичка ичакнинг кенгайганидан дарак беради. Йўғон ичакдаги газнинг сояси бу белгиларни яшириши мумкин 4 ва 5-бобларга ҳам қаранг).
Do'stlaringiz bilan baham: |