186
рақамли маркетинг стратегияларидан фойдаланиш доирасидаги кенг кўламли
илмий тадқиқотлар хорижлик иқтисодчи олимлар Lasswell H, Моисеева А.П.,
Шарков Ф. И., Уразова С. Л, Харитонова В. Н [1] ва бошқалар томонидан амал-
га оширилган.
Мамлакатимиз корхоналарининг бозор фаолиятини тадқиқ этишда бозор
иштирокчилари ва харидорлар билан боғлиқ муносабатлар, корхоналар брен-
динг фаолиятида рақамли маркетинг стратегиясини шакллантиришда ички ва
ташқи маркетинг муҳитининг ўрни билан боғлиқ муносабатларнинг илмий-на-
зарий асослари иқтисодчи олимлардан Ш.Эргашходжаева, М.Икрамов, Л.Абду-
халилова, Ш.Мустафақулов, З.Хакимов [2] ва бошқалар томонидан ўрганилган.
Таҳлил ва натижалар.
Бугунги кунда фойдаланувчиларнинг эътиборини
жалб қилиш учун рақобат жуда юқори, шунинг учун компаниялар маҳсулот ёки
хизматни илгари суриш учун муваффақиятли интеграциялашган алоқа стра-
тегиясини ишлаб чиқиш учун махсус ҳаракатларни амалга оширишга мажбур.
Коммуникация жараёни схематик равишда америкалик тадқиқотчи Г. Лассуэлл
томонидан таклиф қилинган ҳаракатларнинг универсал кетма-кетлиги шаклида
ифодаланиши мумкин (1-расм).
122
тадқиқотчи Г
.
Лассуэлл томонидан таклиф қилинган ҳаракатларнинг универсал кетма
-
кетлиги шаклида ифодаланиши мумкин
(1-
расм
).
Кодлаш
Қайта кодлаш
1-
расм
.
Гарольд Лассуэллнинг коммуникация модели
Ушбу модел коммуникацияни маълум бир алоқа воситалари ёрдамида қабул қилувчига етказадиган ва шу билан аниқ
таъсирга эришадиган жараён сифатида тушунтиради
.
Реклама мулоқотида воқеликни ифодалашнинг турли шакллари восита
сифатида ҳаракат қилади
.
Таърифларни таҳлил қилиш шуни кўрсатдики
, "
коммуникация
"
атамаси учта асосий талқинга эга
:
-
ахборот
,
билимларни бир шахсдан бошқасига ўтказиш жараёни
,
маълумот манбасидан қабул қилувчига бўладиган жараён
;
-
ушбу жараённинг таркибий асоси бўлган алоқалар ва муносабатлар тўплами
(
коммуникация таъсир қилиш воситаси сифатида
қаралади
);
-
жамият ва унинг таркибий қисмларига таъсир ўтказиш мақсадида маълумотларни узатиш ва алмашиш
.
Демак
,
коммуникация
-
бу турли хил маълумотларни яратиш
,
узатиш ва қабул қилиш имконини берадиган ўзаро таъсир
жараёни ва алоқа усуллари ҳисобланади
.
Реклама нуқтаи назаридан коммуникация
-
ахборотни узатиш жараёни бўлиб
,
унинг
мақсади жўнатувчи томонидан берилган жавоб бўлиб
,
хабарни қабул қилувчини хабар манбаи сифатида ишлайдиган реклама
берувчига фойдали ҳаракатларни қилишга ундайди
.
Реклама амалиётида коммуникация стратегиясининг асосий вазифаси брендни ривожлантириш учун ахборотни қўллаб
-
қувватлашдир
.
Коммуникация стратегияси жойлашишни аниқлаш
,
ижодий стратегия ва медиа стратегиясига асосланган бўлиб
,
у
мақсадли аудиторияга таъсир ўтказиш учун энг самарали воситалар тўплами ва ушбу воситалардан фойдаланишнинг аниқ
дастуридир
.
Коммуникация стратегиясини ишлаб чиқиш мақсадли аудиториянинг афзалликлари ва бошқа омилларни ҳисобга
олган ҳолда бозорнинг ҳақиқий эҳтиёжлари асосида амалга оширилади
.
Коммуникация стратегиясини ишлаб чиқишнинг
мақсади истеъмолчи ва бренд ўртасидаги ўзаро алоқаларни бошқариш
,
истеъмолчи ва бренд ўртасида самарали ҳамда башорат
қилинадиган алоқани шакллантириш ва истеъмолчининг фикри
,
вақт ва бозор талабларига мувофиқ брендни
такомиллаштиришдир
.
Коммуникация стратегиясини ишлаб чиқиш жараёнида вазифалар таҳлил қилинади
,
асосий хабар
(key
message)
ва алоқа мақсади шаклланади
,
асосий элементлар аниқланади
,
уларнинг ёрдамида мақсадли аудитория вакилларига
самарали хабар етказилади
.
Реклама нафақат ушбу асосий хабарни мақсадли аудиторияга етказиши
,
балки харидорни ушбу
маҳсулот ноёб ва сотиб олишга арзийдиганлигига ишонтириши керак
.
Демак
,
коммуникация стратегияси
-
бу бозорни таҳлил қилиш
,
жойлашишни аниқлаш
,
самарали воситалар ва реклама
каналларини танлаш ва ниҳоят
,
ёрқин ижодий ечимларни ўз ичига олган брендни илгари суриш бўйича пухта ўйланган ва
режалаштирилган ҳаракатлар режасидир
.
Ҳар қандай коммуникация стратегиясининг ўзгармас элементлари мавжуд
-
бу алоқа
мақсадлар
,
мақсадли аудитория
,
алоқа хабари
,
реклама воситалари ва манбалари
.
Интернетда коммуникация стратегиясини режалаштиришнинг ўзига хос хусусияти интернетнинг коммуникатив муҳити
билан белгиланади
.
Биз интернетни жойлаштириш учун қўшимча канал сифатида эмас
,
балки ноёб восита сифатида кўриб
чиқамиз
,
шунинг учун интернетда стратегияни режалаштириш
-
бу онлайн майдонда имконият ва ресурсларни бирлаштиришдир
.
Шундай қилиб
,
биз интернетда коммуникация стратегиясини режалаштиришнинг ўзига хос хусусиятларининг мавжудлиги ёки
йўқлиги тўғрисида хулоса қилишимиз мумкин
,
бу нафақат режалаштириш жараёнининг босқичларидан ўтиш
,
балки ушбу
стратегияни яратишга умумий ёндашиш ва параметрлар асосида мутахассис уни ишлаб чиқади
.
Шунингдек
,
реклама компаниясининг натижаларини билвосита медиа кўрсаткичлари бўйича текшириш мумкин
.
Классик
аналитикада оммавий ахборот воситалари билан алоқалар сони ва фойдаланувчининг ҳаракатлари
(
ёқтиришлар
,
изоҳлар
,
репостлар
,
қарашлар ва бошқалар
)
учун рақамлар келтирилган
.
Бу ерда ҳамма нарса оддий туюлиши мумкин
,
аммо фақат
тажрибали медиа жамоаси ушбу маълумотларнинг ҳажмини шарҳлай олади
,
чунки улар ўзлари ҳеч нарса бермайдилар
.
Қайси
кўрсаткичлар билан таққослашни билмасангиз
,
видеоларни кўриш сони ҳеч нарсани англатмайди
.
Масалан
,
биз
5
марта томоша
қилинганда видео хабарни етказа бошлайди ва тўғри идрокни шакллантиради
.
Ушбу тахмин бизни аллақачон кўриш сони
маълумотларини изоҳлашга яқинлаштирмоқда
.
Муаммо фойдаланувчиларни рақамли ҳаракатларга ундаш бўлиши мумкин
.
Бундай ҳолда
,
уларнинг ҳаракатларини
таҳлилий воситалар ёрдамида кузатиб бориш мумкин
:
сайтдаги ҳаракатлар
(
шу жумладан қўнғироқларни кузатиб бориш
технологиялари ёрдамида қўнғироқлар
),
жамоатчилик
,
мобил дастур ва ҳатто баннер ичида
.
Бундай ҳолда сиз аналитик
воситаларни олдиндан ўрнатишингиз ва натижада олинган миқдорий қийматларни саноат
,
мижоз ва ўзингизнинг тажрибангиз
маълумотлари асосида шарҳлашингиз керак
.
Самарадорликни баҳолаш кўплаб заиф томонларга эга
.
Масалан
,
рақамли ва бошқа
каналларнинг умумий натижага қўшган ҳиссасини қандай аниқлаш мумкин ёки турли хил рақамли воситаларнинг ҳиссасини
қандай баҳолаш мумкин
?
Бунинг бир неча усуллари мавжуд
:
Do'stlaringiz bilan baham: 
