2021 rux ishlab chiqarishda hosil bo’ladigan kekni qizigan suv bug’ ishtirokida termik ishlov berish jarayonining tadqiq qilish

2-jadval. Kuyindining kimyoviy tarkibi 
Ele
mentlar 
Z
n 
C
u 
C
d 
F
e 
S
2
P
b 
S
iO
2
A
l
2
O
3
A
u 
A
g 
Miq
dori, % 
2
5,2 
4
,02 
0
,11 
1
8,8 
0
,2 
6
,98 
1
2,1 
4
,6 
0
,92 g/t 
2
24,3 g/t 
Rux kekiga suv bug’i ishtirokida termik ishlov berish natijasida olingan 
mahsulotni tanlab eritishda sulfat kislota eritmasi mos keladi. Rux oksidini sulfat 
kislota eritmasida yaxshi erishi kuyindini tanlab eritish, jarayonini davomiyligi, 
harorati, erituvchi konsentratsiyasiga bog’liq. 
Laboratoriya sharoitida turli omillarni (harorat, kislota konsentratsiyasi, tanlab 
eritish vaqti, bo’tana zichligi va b.) metallarni eritmaga o’tish darajasiga ta’siri tadqiq 
qilindi. Olib borilgan tajribalar natijasiga ko’ra, 70
0
S gacha qizdirilgan eritmada 
sulfat kislota konsentratsiyasini ortishi bilan (150 g/l gacha) metallarni eritmaga 
o’tish darajasi ortadi. Sulfat kislota konsentratsiyasini 150 g/l dan ham oshirish ruxni 
eritmaga o’tish darajasiga sezilarli ta’sir ko’rsatmaydi, ammo qo’shimcha metallar 
(ayniqsa temir) ni eritmaga o’tish darajasi oshib ketadi. Shuning uchun, kuyindini 
tanlab eritishda eritmada sulfat kislota konsentratsiyasini 150 g/l gacha bo’lishi 
tavsiya etiladi. 
Kuyindidan ruxni tanlab eritish davomiyligini o’rganish shuni ko’rsatadiki, 
dastlabki bosqichda (60 minutgacha) ruxni eritmaga o’tishi juda tezlik bilan bo’lib, 
ma’lum vaqtdan (120 minut) keyin dinamik muvozanatga erishadi. Kuyindi va sulfat 
kislota eritmasini aralashtirish vaqtini oshirilishi, eritmada qo’shimcha metallarning 
konsentratsiyasini oshishiga olib keladi. Kuyindini sulfat kislota eritmasi bilan 
aralashtirganda birinchi navbatda rux va misning oksidli minerallari reaksiyaga 
kirishadi. Temir va kumush nisbatan sekin ta’sirlashadi. Shuning uchun, ruxni yuqori 
miqdorda ajratib olish va qo’shimcha metallarni kam eritmaga o’tishi uchun tanlab 
eritish vaqtini 2 soat deb qabul qilish mumkin. 

---