2021 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Gapning mazmuniy tuzilishi. Gap semantikasining propozitiv aspekti.

Predikat. Sodda gapning predikat xarakteriga ko‘ra turlari. Tilning sistema ekanligi. Sistema va struktura. Tilshunoslik maktablari.

G L O S S A R I Y

Atamaning o’zbek tilida nomlanishi	Atamaning ingliz tilida nomlanishi	Atamaning rus tilida nomlanishi	Atamaning izohi
Metodika	method(s)	методика	grekcha “metodos”so’zdan olingan bo’lib, “usul”, “uslub”, “o’qitish” degan ma’noni bildiradi
Analiz	analysis	анализ	so’z sintez qilinganda uning tovush tarkibiga diqqatning jalb etilishi
Sintez	synthesis	синтез	o’quvchi so’zni analiz qilish bilan uni leksik ma’noga ega bo’lgan biz butunlik sifatida anglashi
Ichki nutq	internal speech	внутренний речь	o’z fikrini ovoz bilan eshittirib bayon qilishdan oldin o’ylab olish
Tashqi nutq	external speech	внешний речь	tovushlar yordamida eshittirilib yoki grafik belgilar bilan yozish
Nutq	speech	речь	kishi faoliyatining turi, til vositalari asosida tafakkurni ishga solishdir
Til	language	язык	aloqa vositasi
Tez o’qish	quick reading	быстрое чтение	o’qilayotgan asar mazmunini o’zlashtirishni matn mazmunini ongli idrok etadigan o’qish turidir
Ongli o’qish	conscious reading	сознательное чтение	O’quvchilarning zarur ongli tajribasiga so’zning leksik ma’nosini gapda so’zlarning bog’lanishini tushunishga va bir qator metodik shartlarga bog’liq o’qish turi hisoblanadi.
She’r	verse	стихотворение	ohang jihatdan ma’lum bir tartibga solingan his tuyg’u ifodasi sifatida vujudga kelgan hayajonli ritmik nutqdir
Maqol	proverb, saying	пословица	turmush tajribalari zaminida tug’ulgan va xalq donoligini ifodalagan qisqa ko’pincha she’riy shakldagi hikmatli so’zlar chuqur ma’noli ifodalardir
Hikoya	story, narration	рассказ	Ko’pincha kishi hayotida bo’lgan epizotni tashkil etadi
Masal	1) fable; parable 2) dictum, saying	басня, притча	ahloqiy, saterik va kesatish mazmunini hikoyali aks ettirgan she’riy, nasriy asardir
Latifa	anecdote	анекдот	xalq og’zaki ijodining ommaviy janrlarning biri bo’lib, nozik, mayin, kinoya qochiriqlar ishtirok etuvchi kulguli, kichik hajmli hikoyadir
Tez aytish	tongue twisters	cкороговорки	ma’lum so’zni, so’z birikmasini yoki tovushni to’g’ri talaffuz qilishga uni boshqa tovushlardan farqlashga o’rgatadigan janr hisoblanadi
Mantiqiy o’qish	logical reading	логическое чтение	matnni tog’ri, tushunib, tez meyorda o’qish
Ijodiy o’qish	creative reading	творческое чтение	badiiy asarni izohli o’qishga yaqin bo’lgan metodlardan biridir
Izohli o’qish	explaining reading	поясняющие чтение	o’ylashga, his qilishga, asarni to’liq idrok qiishga, o’qilganning mazmunini o’zlashtirishga olib keladigan o’qishga aytiladi
Shivirlab o’qish	read in whisper	читать шепотом	Yarim ovoz bilan o’qishdir
Ovozli o’qish	sound reading	звуковое чтение	ovozga asoslangan bo’lib, unda ta’lim jarayonida keng foydalaniladi
Intonatsiya	intonation	интонация	urg’u, nutq tempi va ritmi, pauza, ovozning past balandligining yig’indisidir
Psixologik talab	psychological requirement	психологическое требование	o’quvchilarning psixologik xususiyatlarini yaxshi bilgan o’qituvchigina to’la qonli dars uyushtirishi mumkin
Gigiyenik talab	hygenic requirement	гигиеническое требование	bu o’quvchilar salomatligi haqida qayg’urish demakdir
Didaktik talab	didactic requirement	дидактическое требование	bu o’qituvchiga darsni tashkil qilishni aniqlab olishga yordam beradi

1. 
   Metodika – grekcha “metodos”so’zdan olingan bo’lib, “usul”, “uslub”, “o’qitish” degan ma’noni bildiradi.
   
2. 
   O’zbek tili yozuvi - Fanimatik yozuv hisoblanib 1993 – yil 2 – sentabrdagi “lotin yozuviga asoslangan o’zbek alifbosini joriy etish to’g’risida” gi qonunga muvofiq o’zbek tili yozuvi uchun lotin grafikasi asos qilib olindi.
   
3. 
   Sentiz - o’quvchi so’zni analiz qilish bilan uni leksik ma’noga ega bo’lgan biz butunlik sifatida anglashi.
   
4. 
   Analiz - so’z sentez qilinganda uning tovush tarkibiga diqqatning jalb etilishi.
   
5. 
   Leksika - Tilda mavjud bo’lgan barcha so’z va iboralarning yig’indisi.
   
6. 
   Leksikalogiya - Lug’at tarkibidagi so’zlarning nutqda ma’no ifodalash xususiyati qo’llanish faolligi boyib borishi
   
7. 
   Til - aloqa vositasi.
   
8. 
   Analitik bosqich - o’zni bo’g’in harf tomonidan tahlil qilish va bo’g’inlab o’qish malakasini shakllantirish.
   
9. 
   Sintetik bosqich - so’zni ko’rish orqali idrok qilish va uning talaffuzi so’z ma’nosini anglash bilan asosan mos keladi.
   
10. 
    Intanatsiya - Urg’u, nutq tempi va ritmi, pauza, ovozning past balandligining yig’indisidir.
    
11. 
    Til - barcha tomonlari o’zaro dialetik bog’lanishda va birlikda bo’lgan murakkab ko’p qirrali hodisa.
    

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI

BOSHLANG’ICH TA’LIM KAFEDRASI

o’yxatga olindi №_____________________ “___”______2020 yil		“Tasdiqlayman” Termiz davlat universiteti o’quv ishlari bo’yicha prorektor ____O’.Ch.Axmedov “____”______ 2020 yil

BOSHLANG’ICH TA’LIM fanlari nazariyasi

fanidan

ISHCHI O’QUV DASTURI

(M5A111701- Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi

(boshlang‘ich ta’lim) 1-kurs magistrantlar uchun)
Fanga oid ma’lumotlar

Fanning malakaviy kodi:	BTFN2006
O‘quv yili:	2020/2021
Semestr:	2
Kafedra nomi:	Boshlang’ich ta’lim
Ajratilgan soatlar:	180 soat
Ajratilgan kreditlar soni:	3
Fan turi:	majburiy
Professor-o‘qituvchi:	dots. X.Norbo’tayev
E-mail / телефон:	[e-mail]/ (90)-747-77-35
Qabul soatlari:	Kafedrada tasdiqlangan reja - grafigi asosida
Soatlar taqsimoti
Umumiy o‘quv soati	180
Auditoriya soati	90
Ma’ruza	40
Amaliy	-
Seminar	50
Mustaqil ta’lim	90

Termiz - 2020

O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining (2020 - yil 14 - avgustdagi 1- sonli bayonnoma) buyrug’i bilan ma’qullangan namunaviy fan dasturi asosida ishlab chiqildi.

Tuzuvchilar: X. Norbo’tayev - TerDU “Boshlang’ich ta’lim”

kafedrasi dotsenti, pedagogika fanlari nomzodi.

Sh. Yoqubov - TerDU “Boshlang’ich

ta’lim” kafedrasi dotsenti, filologiya fanlari nomzodi.

M. Jumayev - TDPU “Boshlang’ich ta’lim metodikasi” kafedrasi professori, pedagogika fanlari nomzodi.

X. Sanaqulov - TDPU “Boshlang’ich ta’lim metodikasi”

kafedrasi dotsenti, pedagogika fanlari nomzodi.

Taqrizchilar: D.Qodirova - TerDU “Boshlang’ich ta’lim”

kafedrasi dotsenti, biologiya fanlari nomzodi.

R. Mustafoqulov - TerDU “Boshlang’ich ta’lim ”

kafedrasi dotsenti, filologiya fanlari nomzodi.

Fanning ishchi o’quv dasturi boshlang’ich ta’lim metodikasi kafedrasining 2020 yil 27 avgustdagi 1-sonli yig’ilishida muhokamadan o’tgan va fakul`tet kengashida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan.

Kafedra mudiri: dots. D.Qodirova

Fanning ishchi o’quvdasturi pedagogika fakulteti kengashida muhokama etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan (2020 yil 28 avgustdagi 1-sonli bayonnoma).