|
“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE
A
GRICULTURAL SECTOR”
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021.
Web:
http://conference.sbtsue.uz/uz
Дунё мамлакатларида чуқурлашиб бораётган глобаллашув ва интеграция жараёнлари
умумтан олинган халқаро меъёрлар ва стандартларга ўтиш ҳамда уларга амал қилишга бўлган
талабларнинг кучайишига сабаб бўлмоқда.
Рақамли иқтисодиётни реал бухгалтерия ҳисоби маълумотларсиз тасаввур этиб бўлмайди.
Мамлакатимизда бухгалтерия ҳисобини (БҲХС) ва молиявий ҳисобнинг (МҲХС)
халқаро
стандартларларига ўтказиш ва молиявий ҳисоботларни халқаро стандартларлар асосида тайёрлашга
катта эътибор берилмоқда. Жумладан, 2020 йил 24 февралда Ўзбекистон Республикаси
Президентининг ПҚ
-
4611 «Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларига ўтиш бўйича қўшимча
чора –
тадбирлар тўғрисида»ги қарори қабул қилинди.
Мазкур қарорда молиявий ҳисобот халқаро стандартларига (МҲХС) ўтишни жадаллаштириш
орқали хорижий инвесторларни зарур ахборот муҳити билан таъминлаш ва халқаро молия
бозорларига кириш имкониятларини кенгайтириш, шунингдек, ҳисоб ва аудит соҳалари
мутахассисларини халқаро стандартлар бўйича тайёрлаш тизимини такомиллаштириш
масалаларига чуқур урғу берилган.
Биз биламизки, бухгалтерия ҳисобининг пировард натижаси (якуни) бу молиявий ҳисоботлар
бўлиб ҳисобланади. Чунки бу молиявий ҳисоботларда хўжалик сўбъектларнинг молиявий хўжалик
фаолиятининг холати ва фаолиятнинг натижалари ўз аксини топган бўлади. Молиявий
ҳисоботларнинг асосий вазифаси ўз ўрнида ички ва ташқи ахборот фойдаланувчиларини реал
молиявий ахборотлар билан таъминлаш бўлиб ҳисобланади. Молиявий ҳисоботлар эса аудитнинг
энг асосий объекти бўлиб ҳисобланади. Бундан кўринадики, аудит жараёнининг ўтказишни асосий
мақсади бўлиб ҳисоботлардаги маълумотларнинг реаллигини таъминлаш ва ушбу ҳисоботларни
республикамиздаги ва халқаро миқёсдаги қонунчиликка мослигини аниқлаш ва лозим бўлган
субъектларга фаолиятни яхшилаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Бундан кўринадики, аудитор аудиторлик текшируви жараёнида корхонанинг молиявий
хўжалик фаолиятини янада ривожлантириш бўйича энг зарур булган ахборотларни аниқлаш
вақтида молиявий натижалар тўғрисидаги кўрсаткичлардан доимий фойдаланиши лозим, чунки
ушбу ҳисоботда корхонанинг пировард мақсади бўлган фойдаси ва ушбу кўрсаткичга таъсир етувчи
айрим омиллар ўз аксини топган. Юкоридагиларни ҳисобга олган холда “Молиявий натижалар
тўғрисида”ги ҳисоботни молиявий жиҳатдан аудиторлик таҳлилидан ўтказиш долзарб
масалалардан бўлиб ҳисобланади.
Халқаро даражада молиявий натижалар ҳисобини юритишда
1-
сон БҲХС “Молиявий
ҳисоботларни тақдим этиш” номли
8-
сон БҲХС “Ҳисоб сиёсатлари, бухгалтерия ҳисоб
-
китоблари
баҳолашларидаги ўзгаришлар ва хатолар” номли
стандарти,
13-
сон МҲХС “Адолатли (ҳаққоний)
қийматда баҳолаш” номли
стандарт,
12-
сон БҲХС “Фойда солиқлари” номли
стандарти,
10-
сон МҲХС
“Консолидациялашган молиявий ҳисоботлар” номли стандарти
ва бошқа турдаги МҲХСлар ва
БҲХС лар меъёрий асос бўлиб ҳизмат қилади.
Корхоналарнинг
барқарор
фаолият
юритишида,
ишлаб
чиқариш жараёнининг барча
елементлари, шу жумладан, бухгалтерия ҳисоби, аудит ва
иқтисодий таҳлил мукаммал ишлаши
керак. Иқтисодиёт секторида бозор муносабатларини
чуқурлаштириш ушбу соҳада иқтисодий
ислоҳотларни янада жадаллаштиришни тақозо
етади. шу сабабли, молиявий ҳисобот шакллари ва
уларнинг таҳлилини такомиллаштириш,
уни
барча
секторларнинг
тузилмасига
ва
ўзгаришларига
мос
тарзда
қайта
қуриш,
корхонанинг молиявий
-
иқтисодий ҳолатини ўрганиш ва
назорат
қилишнинг мақсадли
шаклини ишлаб чиқиш ҳамда қарор топтириш бугунги куннинг муҳим
вазифаларидан
ҳисобланади.
Молиявий
ҳолат
давлат,
ташкилот
ва
шахслар
ўртасида
бўладиган
ўзаро
муносабатларни
тартибга
солиш
билан
боғлиқ
пул
ҳисоб
–
китобларини
ифодалайди.
Молиявий
ҳолат
корхонани
маблағ
билан
таъминланганлиги,
барча
турдаги
маблағларни мақсадга
мувофиқ
йўналиши ва
улардан
фойдаланишнинг
мақсадга
мувофиқлиги,
бюджет,
банк,
ҳомашё
етказиб
берувчилар,
харидорлар
ва
бошқа
ташкилотлар
билан
олиб
бориладиган
ҳисоб
-
китоб
ҳолати
билан
характерланади.
Корхонани
молиявий
ҳолати
барқарор,
нобарқарор
ва
кризис
даражасида
бўлиши
мумкин. Молиявий барқарорликка ега бўлган корхоналарда ишчи ва хизматчилар
билан иш хақи,
167
Do'stlaringiz bilan baham: |
