2021耕種農業一般 ウズベキスタン語版20211228. indd

75
Meva daraxtini yetishtirish ishlari
7
②
Shoxlarni yagonalash, shoxlarni kesish
“Shoxlarni yagonalash”, shoxlarni kesish, ularga tirgak qo’yish kabi darxt shakliga 
ishlov berish ishidir.
“Shoxlarni kesish” -bu shoxlab ketgan shoxlarni kesishdir.
Asosiy maqsad, gullashni yaxshilash va meva berishni barqarorlashtirib, ishni 
yengillashtirishdir.
Shoxlarni kesishda, “chuqur ishlov berish” va “yengil ishlov berish”mavjud.
Chuqur ishlov berish, vegetative o’sishni rag’batlantiradi. Yengil ishlov berish esa, 
vegetative o’sishni susaytiradi va reproduktiv o’sishni kuchaytiradi.
Meva daraxtining har bir turi va navining o’ziga hos shakli mavjud.
Asosiy o’zak shakliga olma, shaftorli va kalta ekinlari, tartibsiz asosiy o’zak shakliga 
olam va xurmolar, markazi tabbiy ochiq shakliga shftoliva boshqalar, tokchada 
yetishtirish shakliga uzum va yapon noklari kiradi.
Shoxlarni yagonalashda, asosiy o’zakning bir joyidan bir qancha o’zak shoxlarining 
chiqishi “avtomobil shoxlanish” ni oldini oling. 
Shozlarni kesish, asosan “qishgi kesish”ga e’tibor beriladi. “Yozgi kesish” qo’shimcha 
sifatida amalga oshiriladi.
Kesishning “qaytarib kesish” va “siyraklashtirish” kabi 2 turi mavjud.
“Qayatrib kesish ”-bu yangi chiqqan novdalarni o’rtasidan kesib, yangi kurtakalar (yangi 
o’sagan novdalar) o’sishiga yordam beradi. 
“Siyraklashtirish” –bu keraksiz novdalarni kesib, kerakli novdani qoldirishdir. Havo 
aylanishi va quyosh nurini yaxshilaydi.
avtomobil shoxlanish

---

76
Meva daraxtini yetishtirish ishlari
7
○ Shoxlarni kesishning asosiy tamoyilini tushunib olaylik.
Shoxlarni kesishdan avval, burun bir daraxtni ko’zdan kechiring, asosiy va 
pastki shoxlarining joylashishini, shoxlar qanchalik to’planganini va ular meva 
beradigan joyini hisobga olgan holda, qaysi shoxni kesish kerakligini aniqlash 
lozim.
Birinchi bo’lib, asosiy shoxdan boshlang. Keraksiz novdalarni uchidan, 
poydevorigacha kesib olinadi.
Keraksiz katta shoxlar, poydevoridan arra bilan kesib olinadi (siyraklashtiriladi).
Qolgan mayda shoxlar, ular o’sgan yo’nalishi bo’yicha, barglari va kurtaklarini 
qoldirgan holda, kesiladi (qaytarib kesish).
Keraksiz mayda shoxlarni, poydevoridan qaychi bilan kesib tashlanadi 
(siyraklashtirish).
Amaliy ko’nikmalar

---