2020 узбекистонда илмий-амааий тадқИҚотлар мавзусидаги

Кенжаева Марварид Эсановна Сирдарё вилояти Сардоба тумани

18. 
    мактаб директори, тарих фани ўқитувчиси Телефон:[phone] кеп?,аеуатагуагШ7@дтаИсот
    

Аннотация: Тарих фанини ўқитишда таълим методларидан фойдаланиш яхши самара беради. Шахсни фаоллаштиришга йўналтирилган таълим технологиялари ўқувчининг шахсий индивидини ўстиришига ёрдам беради. Тарих фанини ўқитишнинг замонавий асослари ҳозирги даврдаги мактаб таълимидаги энг самарали методлардан биридир.
Калит сўзлар:Технология, узлуксиз таълим, модулли таълим, микротаълим.
Тарих таълимида янги педагогик технологияларни амалга оширишда таълим мазмунига таянган ҳолда маълум метод ва воситалар қўлланилади.
Технология методларининг қўлланилиши қуйидаги омилларга боғлиқ:

• 
  Ўқитишнинг фаол методлари;
  
• 
  Таълим жараёнини индивидуаллаштириш;
  
• 
  Илғор педагогик тизимларни лойиҳалаш;
  
• 
  Таълим жараёнининг самарадорлигини ошириш;
  
• 
  Модулли таълим технологиялари;
  
• 
  Педагогик меҳнатни ташкил этишнинг илмий асослари;
  

Таълим методи ўқитувчи ва ўқувчининг таълим мазмунини ўзлаштиришга қаратилган ўзаро алоқадор, маълум кетма-кетликдаги фаолияти тизимидир. Унинг ўзига хос белгила- ри қуйидагилардир: мақсад, ўқув жараёни субъектининг ўқув материалини ўзлаштириш усуллари ва шакллари.
Таълимнинг фаол методларига хос илк белгилар Х1^-Х^1 асрларда намоён бўлган. Буюк гуманистлар - Ф.Рабле, М.Мантень, Ф.Беконлар билимларни тайёр ҳолда узатилган маъ- лумотлар асосида эмас, балки амалий тажриба, мунозара орқали мустақил ўзлаштиришни тавсия этганлар.
Кейинчалик таълим методлари Я.А.Каменский, И.Г.Пестолоцци, Ф.А.Дистерверг томо- нидан ривожлантирилган.
Таълим жараёнида фаол методларни қўллаш ғояси XIV асрда илмий асосланган бўлсада, у 1950 йиллардагина “узлуксиз таълим” тушунчасининг қўлланилиши билан ўзининг ама- лий ифодасига эга бўлди. Бугунги кунда инновациялардан муаммоли ва ахборотли маъру- за, визуал ўқитиш (икки нафар турли фан ўқитувчилари муайян кетма-кетликда бир мав- зу бўйича дарсларни ташкил этадилар) ҳамда матбуот конференцияларидан фойдаланиш тажрибаси асосида иш кўрилмоқда.
Таълим методларининг гуруҳлари қуйидагилар: оғзаки методлар, кўргазмали методлар, амалий методлар.
Таълим методлари услублардан таркиб топади. Айни вақтда педагогикада қуйидаги фаол метод ва услублар қўлланилмоқда:

1. 
   Микротаълим (ўқув материали бўлимларининг кичик қисмларини маълум кетма- кетликда ишлаб чиқаришга тадбиқ этиш). Мазкур таълим тарафдорлари кўп қирралиликни дарс кириш қисмининг муҳим элементи сифатида тавсия этадилар.
   
2. 
   Таълимнинг модул технологияси (сана ва сўзларни эсда сақлаб қолиш услублари, тест ўтказиш ва бошқалар).
   
3. 
   Билимларни мажмуалаш (биринчи дарс-ахборотли, иккинчи дарс-мустаҳкамлаш, учинчи дарс-амалий, тўртинчи дарс-мустаҳкамлаш (тест ўтказиш тарзида)).
   
4. 
   Ўқув матнларини қисмларга бўлиб ўрганиш ( муайян кетма-кетликда, узлуксиз).
   
5. 
   Ишбилармонлик ўйинлар (масалан, “Лабиринт”, “Муаммолар майдони” ва бошқалар) ни ўрганиш.
   
6. 
   Ўкувчилар фаолиятини рейтинг асосида баҳолаш.
   
7. 
   Педагогик квалиметрия (ўқувчини АКТ воситасида тестдан ўтказиш/
   

К.Р.Брансон (АҚШнинг Флорида университетидаги Педагогик технология маркази ди- ректори) педагогик технология назарияси шаклланишининг тарихий асосини шундай бел- гилайди: ибтидоий жамоа тузумининг илк даврларида билимларни етказиб беришда оғзаки усуллар кенг қўлланилган. Бу усул қуйидаги тўртта элементни ўзида мужассамлаштирган: