2016 Kon ishlari asoslari p65

1.1-rasm. Ko'mir shaxtasi sxemasi:

1, 2, 12 — vertikal lahimlar; 3, 4, 5, 10, 11 — gorizontal lahimlar;

6, 7, 8, 9 — qiya lahimlar; 13 — nasos kamerasi; 14 — qazish kavjoyi.

Kondan qazib olingan foydali qazilmalar ushbu lahimlar orqali yer yuziga chiqarib beriladi.

Qattiq foydali qazilmalarni qazib chiqarish uchun dastlab uning bir qismini massivdan ajratib olish (buzish) lozim. Ko'mir konlarini qazib chiqarishda massivni buzish, asosan, mexanik usulda, ruda konlarini esa portlatish usulida amalga oshiriladi.

Konlarni ochiq usulda qazib chiqarishda barcha kon ishlari yer yuzida, ochiq kon lahimlari orqali bajariladi (1.2-rasm).

Ochiq kon korxonalarida kon yotqiziqlarining yotish sharoitlariga ko'ra nafaqat foydali qazilma, balki katta hajmda puch (foydasiz) kon jinslari ham qazib olinadi. Bu jinslar foydali qazilma yotqizig'i ustida joylashganligi sababli ular qoplama jinslar yoki ochish jinslari deb ham yuritiladi.