2016 Kon ishlari asoslari p65

4.8-rasm. O'ta qiya va tik qatlamlarni vertikal stvollar va qavat kvershlaglari bilan ochish: 1, 2 — bosh va yordamchi stvollar; 3, 4 — tashish va shamollatish qavat kvershlaglari.

Shaxta maydonini vertikal stvollar va gorizont kvershlaglar bilan ochish usuli qatlamlarning og'ish burchagi 8—18° (ayrim hollarda 25° gacha) va shaxta maydonining og'ish yo'nalishi bo'yicha o'lchami 2,5 dan 4 km gacha bo'lganda qo'llaniladi.

Stvollar dastlab birinchi gorizont belgisigacha o'tiladi, bu gorizontdagi qatlamlar gorizont kvershlagi bilan ochiladi. Shu kvershlaglar orqali bremsberg maydonidagi zaxiralar qazib olinadi. Birinchi gorizontdagi zaxiralarni qazib olish mobaynida stvollar ikkinchi gorizontgacha oldindan chuqurlashtirib borila- di va bu gorizontdagi qatlamlar ham gorizont kvershlaglari bilan ochiladi.
Ikkinchi gorizont zaxiralarini qazib olishda birinchi gorizont kvershlaglaridan shamollatish lahimlari sifatida foydalaniladi. Zahiralarni qazib olish bremsberg maydonida ham, uklon maydonida ham shu tartibda amalga oshiriladi.
Shaxta maydonini vertikal stvollar va gorizont kvershlaglar bilan ochish usuli quyidagi afzalliklarga ega:

• 
  shamollatish sxemasi sodda;
  
• 
  kon-tayyorlov lahimlarini o'tish va saqlash uchun sarfla- nadigan xarajatlar nisbatan kam;
  
• 
  qazish maydoni va kavjoylar yuklamasi (vaqt birligi ichi- da qazib olinadigan foydali qazilma miqdori) yuqori.
  

Shuningdek, bu ochish usulining quyidagi kamchiliklari ham mavjud:

• 
  stvollarni tez-tez chuqurlashtirib borish zaruriyati;
  
• 
  gorizontning (boshqa ochish usullariga nisbatan) ishlash muddatining qisqaligi;
  
• 
  ochuvchi gorizont kvershlaglarini o'tish va saqlash xa- rajatlarining ko'pligi va boshqalar.
  

4.9. Gorizontal qatlamlarni ochish
Gorizontal va juda kichik qiyalik burchagi (5—7° gacha) ostida yotgan qatlamlar, asosan, vertikal stvollar bilan ochiladi.
Qatlam atrof jinslaridan o'tilgan kvershlag, qiya gezenk va uklonlar yordamchi ochuvchi lahimlar hisoblanadi. Gorizontal qatlamlarni ochishda shaxta maydoni 2—3, ayrim hollarda esa, undan ham ko'p bloklarga bo'linadi va har bir blokda ikkitadan markazga joylashgan stvollar jufti o'tiladi (4.9-rasm).