2010-yilgi dastur asosida yozilgan

Tabiatda uchrashi. Temir alyuminiydan keyin–tabiatda eng ko`p tarqalgan element. Temirning yer po`stlog`idagi umumiy miqdori 5,1 % ni tashkil etadi. Temir ko`pchilik minerallar tarkibiga kiradi. Uning eng muhim rudalari quyidagilar hisoblanadi: magnitli temirtosh Fe₃O₄, qizil temirtosh Fe₂O₃, qo`ng`ir temirtosh Fe₂O₃•H₂O, pirit FeS₂.
Fizik–kimyoviy xossalari. Temir–yaltiroq kumushrang–oq metall. Zichligi 7,87 g/sm³, suyuqlanish harorati 1539 ⁰C. Temir oson magnitlanadi va magnitsizlanadi. Temir massa sonlari 54, 56, 57 va 58 bo`lgan to`rtta barqaror izotopdan tarkib topgan. Sun`iy yo`l bilan olingan radioaktiv izotoplari ham ishlatiladi.
Temir suyultirilgan sulfat va xlorid kislotalarda eriydi, ya`ni vodorod ionlari ta`sirida oksidlanadi: Fe + 2H⁺ = Fe²⁺ + H₂↑
Temir yuqori haroratda (700–900 ⁰C) suv bug`lari bilan reaksiyaga kirishadi, qattiq qizdirilgan temir sim kislorodda ravshan alanga berib yonib kuyindi–temir (II,III) oksid hosil qiladi:
3Fe + 2O<sub>2</sub> = Fe<sub>3</sub>O<sub>4</sub> 3Fe + 4H<sub>2</sub>O = Fe<sub>3</sub>O<sub>4</sub> + 4H<sub>2</sub>↑
Temir isitilganda galogenlar va oltingugurt bilan, yuqori haroratda fosfor, ko`mir, kremniy bilan reaksiyaga kirishadi:
Fe + Cl₂ = FeCl₂ 3Fe + C = Fe₃C
Fe + S = FeS Fe + Si = FeSi
Temir (II) oksid FeO–oson oksidlanadigan qora kukun. FeO asos xossalarini namoyon qiladi. Bu oksidga Fe(OH)₂ muvofiq keladi.
Temir (II) gidroksid Fe(OH)₂ havosiz joyda Fe²⁺ tuzlariga ishqorlar ta`sir ettirilganda oq cho`kma holida hosil bo`ladi. Asos xossalariga ega, havo kislorodi ta`sirida oksidlanib, Fe(OH)₃ ga aylanadi.
Fe₂O₃ + CO = 2FeO + CO₂ Fe²⁺ + 2OH^– = Fe(OH)₂
4Fe(OH)₂ + O₂ + 2H₂O = 4Fe(OH)₃