2004 йилда Европа Иттифоқига қўшилгандан сўнг, посткоммунистик мамлакатлар тиббий хизмат учун харажатлар таркибини кескин ўзгартирдилар. Бунинг сабаби янги иқтисодиётда Қонунчилик ва мулкчиликнинг ўзгариши

3 натижалар фармацевтика (дори-дармонлар, тиббий асбоблар, хун таквиелери) харажатлари ҳар бир соғлиқни сақлаш тизимидаги енг муҳим харажатлардан биридир; шунинг учун ушбу турдаги соғлиқни сақлаш хизматлари учун ажратилган молиявий ресурслар айниқса муҳимдир (Сзетела, 2016, п.92). Дори-дармонларнинг харажатлари асосан беморлар томонидан қопланади (яъни Полшада) давлат маблағларидан биргаликда молиялаштириш даражаси етарли емаслиги сабабли. 2004 йилдан 2015 йилгача Естония, Литва ва Латвияда уй хўжаликларининг умумий харажатларида соғлиқни сақлаш харажатларининг улуши деярли барқарор бўлиб қолди; бироқ, Полша уй хўжаликларининг соғлиқни сақлаш харажатлари улуши ошди. Бошқа Европа Иттифоқи мамлакатлари орасида Соғлиқни сақлаш харажатларининг умумий харажатлардаги енг катта ўсиши қайд етилди Руминия, енг катта пасайиш билан Голландия ва Греция. Соғлиқни сақлаш харажатлари улушидаги ўзгаришлардан ташқари, харажатлар таркибидаги ўзгаришлар ҳам қайд етилди. 2004 йилга нисбатан, 2015 йилда Естония, Латвия ва Литва уй тиббий маҳсулотлар, техника ва ускуналар (Фиг . 2), ва амбулатория хизматлари учун кўпроқ (Фиг . 3).

Латвия уй хўжаликларида амбулатория хизматларига соғлиқни сақлаш харажатлари устун мавқега етди. Поляклар бюджетларида умумий харажатларда соғлиқ учун харажатларнинг улуши ошди, аммо бу таҳлил қилинган Болтиқбўйи мамлакатлари орасида соғлиқни сақлаш харажатлари таркибидаги енг кичик ўзгариш бўлди. Европа Иттифоқининг бошқа мамлакатларида Соғлиқни сақлаш харажатлари таркибидаги енг катта ўзгаришлар Греция ва Руминияда кузатилди, бу ерда тиббий маҳсулотлар, жиҳозлар ва ускуналар ва амбулатория хизматларининг аҳамияти ошди. Люксембург ва Португалияда амбулатория хизматларининг аҳамияти ошди, аммо тиббий маҳсулотлар, жиҳозлар ва жиҳозларга сарфланадиган харажатлар камайди. Касалхона хизматларига маиший харажатлар Естония, Литва ва Полшада бир хил бўлиб қолди; аммо, Латвияда харажатлар уч баравар ошди (анжир. 4).

Кластер таҳлили Европа Иттифоқи уй хўжаликларида Европа Иттифоқи соғлиқни сақлаш харажатлари таркибидаги ўхшашлик ва фарқларни аниқлаш мақсадида амалга оширилди. Умумий харажатларда соғлиқни сақлаш харажатларининг улуши барча Европа Иттифоқи мамлакатларини таққослаш учун ҳисобга олинди. Eurostat маълумотлар базасида маълумотлар йўқлиги сабабли аҳоли жон бошига харажатларни таҳлил қилишнинг иложи бўлмади. Мамлакатлар ўртасидаги катта фарқ туфайли умумий харажатлар ҳисобга олинмади (Eurostat, 2017). Дастлаб, икки босқичли Кластер таҳлили ишлатилган. 2004 йилги таҳлил сезиларли даражада турли гуруҳларнинг мавжудлигини кўрсатмади. Икки-бешта Кластер яратилди, аммо бўлиниш аҳамиятли емас еди, гарчи силуетнинг ҳар бир таҳлил учун бирлашиш ва ажралиш ўлчови яхши, 0,5 дан катта бўлса ҳам, енг катта Кластер ва енг кичик Кластер нисбати 22 дан 29 гача бўлган, кутилган қиймат тахминан 3 дан 4 гача бўлиши керак. Енг кичик кластерларга фақат битта ёки бир нечта мамлакатлар киритилган ва таҳлил аҳамияциз еди (3-жадвал). 2015 йил учун таҳлил шуни кўрсатдики, тўртта Кластер енг яхши ечим еди (силуетнинг бирлашиш ва ажралиш ўлчови 0,5 дан катта, енг катта Кластер ва енг кичик Кластер нисбати = 10).

2004 ва 2015 йиллар учун Кластер ўлчамлари сек. 5. Бу Полша ва Литҳуанианс уй харажатлар Болгария ва Руминия харажатлар ўхшайди екан. Естонияликлар ва латвияликлар хусусиятларини сарф ғарбий европаликлар ўхшайди. Икки босқичли Кластер таҳлилида кўриб чиқилган енг муҳим ўзгарувчилар "тиббий маҳсулотлар, жиҳозлар ва ускуналар" (predictor аҳамияти = 1) ва "касалхона хизматлари" (predictor аҳамияти = 0.97), "амбулатория хизматлари" еса унчалик муҳим бўлмаган (predictor аҳамияти = 0.35).