20-Mavzu: Edit komponenti. ”Parol kiritish oynasi” loyixasi. O’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli

Mashg’ulot yakuni: Faol ishtirok etgan o’quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag’batlantiradi. Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi (4-ilova).

Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

1-ilova
O’quvchilarni baholash ko’rsatkichlari va mezonlari

Guruh	Baho	Baholash ko’rsatkichlari va mezonlari
		O’tilgan mavzuni to’liq biladi	Faollik	Misollar keltira oldi	Jami
	Ball	3	1	1	5
1
2
3

Guruhlarga qo’yilgan ballar ko’rsatkichlari

Guruh	1	2	3	Umumiy ball	Baho
1
2
3

5 ball – a’lo 4 ball – yaxshi 3 ball – qoniqarli


2-ilova
«Blits-so’rov» organayzeri

№	Savollar	Javoblar
1.	Delphining grafik imkoniyatlari.
2.	Image obyektining xossasi.
3.	Shape obyektining xossasi.
4.	MveTo va LineTo usullarini yatib bering.
5.	Style xossasini dasturdagi vazifasini aytib bering.
6.	Canvasning Pixels xossasi yordamida qanday amal bajariladi?

3-ilova
Mustahkamlash uchun savollar.

1. 
   Grafika bilan ishlash qanday qilib amalga oshiriladi?
   
2. 
   Image obyekti obyektlar panelining qayerida joylashgan?
   
3. 
   RGB funksiyasi qanday vazifa bajaradi?
   
4. 
   Ekranga qizil yashil va qora rangli uchta to‘g‘ri to‘rtburchak chizadigan ilova yarating.
   
5. 
   Ekranda ko‘k, kumushrang va sariq rangli uchta ellips chizadigan ilova yarating.
   

4-ilova
Uyga vazifa.

1. 
   Qalam obyektining asosiy xossalarini aytibbering.
   
2. 
   Cho‘tka obyektining qanday xossalaribor?
   

22-Mavzu: Image komponenti. “Futbol to‘pini sakratish” loyixasi.
1. Delphining grafik imkoniyatlari. Delphida grafika bilan ishlash uchun keng imkoniyatlar yaratilgan. Bir qator obyektlarning Canvas (polotno, sirt) degan xossasi bo‘lib, uning o‘zi obyekt hisoblanadi. Uning xossa va usullaridan foydalanib, bu obyekt egallagan joyda turli shakllarni chizish mumkin. Quyidagi rasmdan ham ko‘rinib turibdi-ki, sanoq sistemasining boshi sifatida obyektning chap yuqori burchagi olingan. Dastlab gorizontal, so‘ng vertikal o‘qlardagi koordinatalar ko‘rsatiladi:

2. Image va Shape obyektlari. Delphida grafika bilan ishlash uchun maxsus boshqarish obyektlari bor. Ular Image (rasm, tasvir) va Shape (shakl) bo‘lib, obyektlar panelining Additional (qo‘shimcha) jildida joylashgan:

Style xossasi chiziladigan chiziqlarning ko‘rinishini o‘zgartiradi. U quyidagi qiymati oldindan aniqlangan o‘zgarmaslardan biriga teng bo‘lishi mumkin:
1. psSolid – uzluksiz (oldindan o‘rnatilgan).
2. psDash – shtrix (mayda kesmachalar).
3. psDot – (nuqtalar).
4. psDashDot – kesma va nuqta.
5. psDashDotDot – kesma, nuqta va nuqta.
6. psClear – ko‘rinmas.
Qalam stilini o‘zgartiruvchi operator Image1.Canvas.Pen.Style:=psDash; kabi bo‘ladi.
3. Pixels (piksellar) xossasi. Canvasning Pixels xossasi yordamida rasm chiziladigan sohadagi har bir nuqtani boshqarish mumkin. Bu xossada piksellar ikki o‘lchovli massivni tashkil etadi. 50-qatorning 100-ustunida joylashgan pikselga murojaat qilish uchun Pixels[100,50] deb uning ikkita indeksini ko‘rsatish yetarli. Agar biz bu pikselning rangini qizilga o‘zgartirmoqchi bo‘lsak, Image1.Canvas.Pixels[100,50]:=RGB(255,0,0); operatoridan foydalanamiz.
PC:=Image1.Canvas.Pixels[100,50]; operatori esa pikselning rangini o‘zgaruvchida saqlashga imkon beradi.
4. MoveTo va LineTo usullari. Chizma chizishda to‘g‘ri chiziq kesmasini chizish ko‘p ishlatiladi. Bu borada Delphi qanday imkoniyatlarga ega? Canvas obyektining MoveTo (... ga o‘t) va LineTo (...gacha chiz) usullari kesma chizish uchun xizmat qiladi. Ularning ikkalasi ham butun qiymatli ikkitadan argumentga ega. Bu argumentlar yordamida rasmdagi nuqtaning koordinatalari ko‘rsatiladi. Ilovani ishga tushiramiz. Avval muntazam yetti burchakni, so‘ng muntazam 28 burchakni chizamiz. Ular quyidagi rasmda ko‘rsatilgan: