20-ma`ruza toʼGʼri yurishli kuchlanish oʼzgartirgichlari

i

1

 ni, ikkinchi 

cho’lg’amda esa i

2

 toki bildiradi. 

 

2-rasm. To’g’ri o’tib turuvchi (forward) o’zgartirgich sxemasi

. 

VD  diodi  bu  holatda  to’g’ri  yo’nalishda  ochiq  (qo’shilgan)  bo’ladi  va  i

2

  toki  Sf 

sig’imni  zaryadlaydi.  Kl  –  kalitni  ochilishida  esa  transfomatorni  chiqishida 

o’zaroinduksiya qutblarini “o’zgartiradi”, VD diod blokirovkalanadi, yuklama toki 

Sf sig’imini razrayadlari evazigagina saqlanib qoladi. 

---

 

3rasm - 

Risunok to’g’ri o’tib turuvchi (forward) o’zgartirgichni  

fazalar ishlash sxemasi 

unutmaslik  kerakki,  ya’ni  bu  holatda  transformatorni  chiqishidagi  qutblar  o’zaro 

induksiya  paydo  bo’lishi  tufayli  qutblari  teskari  tomonga  almashadilar.  VD  diodi 

ochiladi  va  i2  tok  Sf  kondsatorlari  sig’imini  zaryadlaydi.  Ikkilamchi  cho’lg’amni 

tokini  pasayishi  matematik  jihatdan  birlamchi  cho’lg’amni  toki  o’sishiga  juda 

o’xshasha bo’ladi va quyidagicha ifodalanadi: 

 

bu  yerda 

 -  birlamchi  cho’lg’am  toki  bo’lib,  u  ikkilamchi  fayta  hisoblangan 

tokdir.  Uning  qiymati  shunday  momentda  fiksasiya  qilinadiki,  qachonki  kalit 

uzilgandagina sodir bo’lgan paytida bo’lsa. 

L2 - Ikkilamchi cho’lg’amni induktivligi. 

Yuqoridagilardan ko’rinib turibdiki konvertor ishlash jarayonida transformator toki 

chiziqli  ravishda  ortib  va  pasayib  turadi.  Talab  qilingan  tok  va  kuchlanish 

qiymatlarini ta’minlash  uchun birlamchi zanjirni jarayonlarini  ikkilamchi zanjirga 

reaksiyasini bog’lash zarur bo’ladi.