Keling, yaxshisi qanday munosabat bunga kirmasligidan boshlaymiz.
Hech qanday shartlarsiz, shunchaki sevish - bolalarni qurilmalar bilan o’z holiga
tashlab qo’yish emas. Bu o’sha qurilmalar bilan birga bo’lishlari yoki xohlagan narsani
qilishlariga ruxsat berish emas. Yo’q. Bu ularning nomaqbul xatti-harakatiga ko’z
Hech qanday shartlarsiz, shunchaki sevish bu - bolalar xato qilganda yoyinki sizning
ularga mehr-shafqat ko’rsatishdir. Bu har bir holatda MUVOFIQ JAVOB BERISHni
(odatdagi reaksiyani emas) tanlashdir, chunki muvofiq javob berish uzoq muddatda
ikkala tomon (bola va ota-ona) uchun ham istalgan natijaga olib keladi.
Olti yoshli Hasan o’z xonasida sham o’ynab turganida qo’lga tushdi. U gugurt yoqib,
sham yoqib, qandaydir o’yin o’ynayotgan edi. Onasi ichkariga kirar ekan, bolakay gilam
ustida gugurt yoqib o’tirganini ko’rdi. U shunday deyishi mumkin edi: “Yo Allohim, nima
qilyapsan? Yomon bola!” yoki buning o’rniga chuqur nafas olib: “Sening yoshingdagi
ko’p bolalar gugurt o’ynashni xohlaydi. Lekin bu ishni xonadagi gilam ustida qilish juda
xavfli. Xohlasang, men bilan birga hammomdagi vannada gugurt yoqib ko’rishing
mumkin”.
Bir kuni oila xarid qilishdan qaytganidan so’ng, ona besh yoshli qizining cho’ntagidan
bir paket saqich topib oldi. U darhol qizidan so’radi: "Bularni qayerdan olding?" Qizi:
"Sotuvchi ayol ularni olishim mumkinligini aytdi", dedi. Ona unday emasligini yaxshi
bilardi. U baland ovozda baqira baqira ketdi va qarg’ay boshladi. “Sen o’g’ri bo’lishni
xohlaysanmi? Xohlaysanmi? Nega pulini to’lamay olib kelasan?” Kichik qizchaning
ko’zlari yoshga to’ldi: "Chunki siz buning uchun pul to’lamas edingiz-da?!". “Albatta,
to’lamayman. Men bu axlat uchun pul to’lamayman. Unda nega menga yolg’on
gapirding? Ishonadi deb o’yladingmi? Sening gapingga ortiq ishonolmayman. Endi sen
o’g’ri va yolg’onchiga aylanyapsan”.
Singlim, odatiy reaksiya qilish shunday bo’ladi. Muvofiq javob berishni tanlaganda, ona
xotirjamlik bilan aytgan bo’lardi. "Bilaman, qizim pul to’lamasdan narsalarni olishdan
hayo qilasan. Shuning uchun, ertaga biz uni qaytarib beramiz va kechirim so’raymiz.”
Shunga o’xshash hodisalar ko’pincha katta yoshdagi bolalar bilan sodir bo’ladi. Ular
so’ramasdan narsalarni olishadi va biz ular jinoyat hayotiga kirgan deb taxmin qila
boshlaymiz. Biz bolalarga baqirganimizda aynan shu munosobatni bildiramiz.
Yana bir holat, farzandingiz yolg’on gapirayotganda tutib olishingiz mumkin. Bolalar
yolg’on gapirganda, ko’pchilik onalar nima qilishadi? Men boladan so’raladigan eng
befoyda savolni topdim, bu: "Nega menga yolg’on gapirding?" Chunki bolalar
ko’pincha nima uchun aytganlarini o’zlari ham tushunolmaydilar. Bunday vaziyatda
mening odatiy reaksiyam ularni sharmanda qilish va baqirish bo’lardi, chunki ular
butun umrlari davomida yolg’on gapirishni odat qilishlari ehtimolidan qo’rqaman.
Shunday qilib, mehr-shafqat ko’rsatish quyidagicha bo’ladi.
Qachonki kichkintoy bolangiz yirtib tashlagan qog’oz uchun o’smir yoshdagi bolangiz
yig’layotgan bo’lsa,
Do'stlaringiz bilan baham: