2 Ўзбекистон республикаси

V-синф. Табиий география бошланғич курси.  
Литосфера мавзуси учун мустақил иш топшириқлари. 1-
Топшириқ. 
Дарсликдаги «Ер пўстининг тузилиши» чизмасидан 
фойдаланиб, ер пўстини ташкил этувчи қатламлар рўйхатини тузинг ва ѐд олинг.
2-Топшириқ. “Литосфера плиталарининг ҳаракат йўналиши ва тезлиги» 
харита чизмасини ўрганинг. Айтингчи, қуруқликнинг қайси қисмида литосфера 
плиталарининг ҳаракат тезлиги юқори?
Литосфера мавзуси ўқувчиларни қизиқтирадиган, айни вақтда анча 
мураккаб мавзудир. Бу мавзуда мактаб атрофида учрайдиган объектларни асли 
ҳолатида ўрганиш имконияти бор, бироқ, мактаб атрофида учрамайдиган 
предмет ва ҳодисаларни моделлар, расм ва фотосуратлар, видеоматериалллар, 
компьютер технологиялари ѐрдамида ўрганишга тўғри келади. Литосфера 
мавзусида ўқувчилар Ернинг ички тузилиши ва уни ташкил этувчи жинслар, 
вулканларнинг отилиши, зилзилаларнинг рўй бериши, ер юзасининг шакллари 
(тоғ ва текисликлар), уларнинг вужудга келиши, ички ва ташқи кучлар 
таъсирида тоғ ва текисликларнинг ўзгариши, ер ости бойликлари ва уларни 
муҳофаза қилиш усуллари билан танишадилар.
V-синф. Табиий география бошланғич курси.  
Ер тошқобиғининг бойликлари мавзуси учун мустақил иш 
топшириқлари.  
1-Топшириқ.Дарсликдаги 
мавзу матнидан фойдаланиб, қуйидаги 
жадвалга ѐқилғи, рудали ва рудамас фойдали қазилмаларга мисоллар ѐзинг.
№ 
Ёқилғи 
бойликлари 
Рудали 
фойдали қазилмалар 
Рудамас 
фойдали қазилмалар 
1 
Тошкўмир 
Олтин 
Ош тузи 
2 
3 
Изоҳ: Ушбу мавзу қизиқарли бўлиб, уни ўрганиш орқали ўқувчилар Ер 
пўстининг турли хил фойдали қазилмаларга бой эканлигини, республикамиз 
ҳудудида уларнинг тарқалиши ва қазиб олинадиган конлари билан 
танишадилар. Дарснинг айрим қисмларида мустақил ишларни ташкил этиш 
мавзуни онгли ўзлаштирилишига ва тушунарли бўлишига имкон яратади. 

---

189 
2-Топшириқ. Қуйидаги жадвалга асосий фойдали қазилмаларнинг номи, 
шартли белгиси ва мамлакатимизнинг қайси вилоятларида тарқалганлигини 
ѐзинг.