2-вариант Мавзувий маърузаларда таълим бериш технологияси Фаол ўқитиш методларининг хусусиятлари. Ўқитувчини маърузага тайёрланиш ва маъруза қилиш йўллари Маъруза

Маърузада реал фактлар, маълумотларнинг ўрни

Маърузада фактлар, реал маълумотларнинг ўз ўрни бор. Чунки, улар муаммоларни моҳиятини очиб беришга ёрдам беради. Лекин шуни унутмаслик керакки, фақат улардан маҳорат билан фойдалангандагина кутилган натижани беради. Бунинг учун сабаб-оқибатли боғланиш, маълум умумлаштириш, тенденцияларни кўрсата оладиган рақамлар ва далиллардан фойдаланиш керак.

Рақамлар, маълумотлар ўрганилаётган предметнинг мазмунини изчиллик билан ўрганиш учун асос бўлиб хизмат қилади. Албатта, рақамлардан ўз фикрини тасдиқлаш учун фойдаланиш, иллюстрация қилиш мумкин. Лекин, назарий қоидаларнинг, ҳодиса ва жараёнларнинг моҳиятига тушунишда ҳам муҳим рол ўйнашини ёддан чиқармаслик керак. Ҳар бир педагог рақамлардан юзаки, шунчаки фойдаланишдан қочиш керак. Реал маълумотлар, рақамлар қуйидаги талабларга жавоб бериши керак: рақамлар, фактлар ҳозирги замон хўжалик ҳаётининг ўзига хос айрим томонларини кўрсатиши, кишиларнинг кўз ўнгига келтиришига ёрдам бериши; маълумотлар, далилларни танлаётганда хилма-хил бўлишига аҳамият бериш, шу билан бирга тасодифий фактлардан эҳтиёт бўлиш керак. Чунки, улар у ёки бу ҳодисанинг моҳиятини очиб бера олмайди, аксинча талабаларни чалғитиши мумкин. Шунинг учун: маърузага тайёргарлик кўрганда вақт нуқтаи назаридан охирги вақтдаги рақамларни келтириш керак.

Танланган далиллар ишончли, синалган бўлиши, ҳеч кимда иккиланиш уйғотмаслиги керак.

Ҳар қандай маърузада фактларга назарий қоидаларини моҳиятини очишга хизмат қиладиган даражада ўрин берилишига эътибор бериши керак. Агар назария билан фактлар ўртасида оптимал нисбат бузилса, талаба фактларни аралаштиришни бошлайди. Умумлаштириш ва хулосаларга бефарқлик билан қарашни бошлайдилар. Ваҳолангки, маърузада асосий мақсад назарий концепцияларни талабалар онггига етказишдир.

Маърузада негатив фактларни ҳам тўғри шарҳлаш, уларнинг қандай оқибатларга олиб келиши, бартараф қилиш йўллари ҳақида тўхташ керак. Маърузачининг вазифаси негатив фактларни эълон қилиш эмас, балки уларни таҳлил қилиш, хулоса чиқаришга ўргатишдир.

Фактлар маърузага жонли мазмун, ҳаёт нафасини бахш этади, унинг аҳамияти бу жиҳатдан бебаҳодир.