12-variant
1 – topshiriq. Berilgan savollarga yozma tarzda javob tayyorlang
Kommunikatsiyada diolog va monologning o‘rni?
Muloqotning kommunikativ tomoni (ya’ni muloqotga kirishuvchilar o‘rtasidagi ma’lumot va axborotlar almashinuvi jarayoni).
Ya’ni ko’rib turganimizdek muloqot jarayonida insonlar o’rtasidagi axborot almashinuvi jarayoni bu kommunikatsiyadir. Kommunatsiya orqali inson yangidan yangi axborotlarga ega bo’lishi mumkin. Bu esa uning o’shishi va rivojlanishida muhim omil sanaladi. Nutqning kommunikativ tomonini o’rganishda nutq faoliyatining turlaridan bo’lgan diologik va monologik nutq haqida ko’rib chiqamiz. Ho’sh bu nutq faoliyati turlarini kommunikatsiyadagi o’rni qanday? Avval bu nutq faoliyatining turlari haqida qisqacha ko’rib chiqamiz.
Dialog - bu ikki yoki undan ortiq shaxslar o'rtasidagi suhbat bo'lib, ular o'rtasida fikr almashishdan iborat. Muloqotning asosiy birligi dialogik birlik deb ataladi - bu bir nechta alohida izohlarning bir -biriga tematik (semantik) birlashuvi, bu har biri oldingi bilan bog'liq bo'lgan va unga bog'liq bo'lgan fikrlar, fikrlar almashinuvi. Dialogik birlikning mavjudligi heterojen replikalarning aloqasi bilan izohlanadi (qo'shish, tarqatish, hikoya qilish, kelishuv-kelishmovchilik, savol-javob, nutq odobi formulalari).
Monolog - bu bir kishining og'zaki yoki yozma nutqi. Monolog vaqt jihatidan nisbiy uzunlikka ega (u turli hajmli qismlardan iborat bo'lib, ular ma'no va tuzilish jihatidan bog'liq), shuningdek, so'z boyligining xilma -xilligi va boyligi bilan ajralib turadi. Monologning mavzulari juda xilma -xil bo'lib, uni ishlab chiqish jarayonida o'z -o'zidan o'zgarishi mumkin. Monologning turlari. Monologning ikkita asosiy turini ajratish odatiy holdir. 1. Maqsadli, ongli muloqot va tinglovchiga murojaat qilish jarayoni bo'lgan monolog nutq asosan kitob nutqining og'zaki shaklida qo'llaniladi: ilmiy og'zaki (masalan, ma'ruza yoki o'quv ma'ruzasi), og'zaki ommaviy va sud nutqi. Eng rivojlangan badiiy nutqdagi monolog edi. 2. Monolog - yolg'iz o'zi bilan gaplashish, ya'ni to'g'ridan -to'g'ri tinglovchiga emas, balki o'ziga qaratilgan. Bunday nutq "ichki monolog" deb nomlanadi. Bu u yoki bu odamdan javob olish uchun mo'ljallanmagan.
Kommunikatsiyada dialog va monologning o’rni haqida gapiradigan bo’lsak, inson diolog ya’ni suhbat jarayonida suhbatlashayotgan kishisi bilan beihtiyor axborot almashinuvi sodir bo’ladi. Monologik nutqda esa axborotlani to’g’ridan to’g’ri qabul qilishini ko’rishimiz mumkin. Demak hulosa qilib aytadigan bo’lsak, kommunikatsiyada diolog va monologning o’rni nihoyatda beqiyos. Inson har qanday muloqot jarayonini diolog tashkil etadi va inson aynan shu orqali axborotlar almashadi. Bu esa muloqotning kommunikativ tomoni hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |