2 Тошкент давлат

Н.М. Махмудов 
 
ТДИУ, и.ф.д., профессор
 
ХАВФСИЗЛИК―МАМЛАКАТ ТИНЧЛИГИ ВА ИҚТИСОДИЙ 
РИВОЖЛАНИШИНИНГ АСОСИ 
 
Мамлакатни бошқариш турли йўналишлардаги фаолиятлар мажмуасидан иборат бўлиб 
уларни ижтимоий, иқтисодий ва сиёсий гуруҳларга бўлиш мумкин. Хавфсизлик фаолияти 
айни вақтда инсониятнинг барча фаолиятига тегишли тушуча ҳисобланади, жумладан, 
юқорида қайд этилган гуруҳига ҳам. Хавфсизлик сўзини, хавфсизлик фаолиятини ўзига 
мужассамлаштирмаган жамият аъзоси ёки мамлакат фуқароси йўқ десак хато бўлмайди. 
Инсон, оила, маҳалла, туман, вилоятлар хавфсизлигидан мамлакат хавфсизлиги келиб 
чиқади. Шундан келиб чиқиб Ўзбекистоннинг ҳар бир фуқароси ўзининг ва бошқаларнинг 
хавфсизлигини таъминлашда “Мен хавфсизлигим учун бугун нима иш қилдим?” деб ҳар 
куни ўзига савол бериши керак. 
Ўтган мустақиллик йиллари даврига назар ташлайлик, мамлакат раҳбариятининг 
оқилона сиёсат олиб бориши, Ўзбекистон ҳукуматининг самарали бошқаруви асосида мана 
29 йилдирки тинчликда, хавфсизликда ҳаёт кечираяпмиз. 

---

99 
Бу йўналишда Ўзбекистоннинг биринчи Президенти И.А.Каримов ўз асарларида 
қуйидаги фикрларни келтирадилар: “Биз ўз олдимизга қўйган буюк ва эзгу мақсадларга 
эришиш, мамлакатимиз хавфсизлигининг таъминлаш вазифасини бажариш аввало ўз куч-
қудратимизга халқимизнинг жипслигига, кучли иродасига бўғлиқ. Мамлакатимиз тинчлиги 
ва хавфсизлигига таҳдид солиш мумкин бўлган барча хатарлардан, юртимизга қарши 
тузилаётган турли фитналардан ўз вақтида огоҳ бўлишимиз, уларни бартараф этиш учун бор 
куч ва имкониятларимизни ишга солишимиз зарур. Биз халқаро терроризмга қарши курашда 
жаҳон ҳамжамияти, биринчи галда, минтақамиздаги давлатлар билан баҳамжиҳат ҳаракат 
қилишимиз даркор”
55
. 
Хавфсизликни тўлиқ тасаввур қилиш учун уни туб моҳиятини тўғри тушуниш ва 
талқин қилиш лозим. Хавфсизлик ва хавфлилик бир бирига тескари фаолиятлардир. 
Хавфлилик борлигидан хавфсизлик фаолияти келиб чиқади. Хавфлилик мураккаб жараён 
бўлса, хавфсизлик эса ўта мураккаб фаолиятни талаб қилувчи жараён ҳисобланади.
Дунё давлатчилиги шаклланиши давридан бошлаб хавфсизлик ва хавф тушунчалари 
амалда кенг қўлланиладиган бўлди. Айниқса ХХI асрдан бошлаб ушбу фаолият барча 
мамлакатлар, минтақалар учун янада кенг маънога эга бўлди, хавфларнинг янги 
кўринишлари шаклланди. 
Хавфсизликнинг туб маъносини ифодалайдиган олимлар ва мутахассисларнинг кўплаб 
таърифлари адабиётларда турли кўринишда баён қилинган. Фикримизча, Миллий 
хавфсизлик бу ички ва ташқи муҳитда, яъни чегаравий-ҳудудий, ижтимоий-иқтисодий, 
маънавий-маърифий, ахборот ҳамда экологик ҳолатларни обектларни хавфсизлигини 
таъминлаш фаолиятидир.