2-topshiriq Bajardi : Umirzakova F. R. Izojarayonlarni formula va grafiklar asosida tushuntiring

IZOXORIK JARAYON. SHARL QONUNI. O’zgarmas hajmda
gaz holatining o’zgarishi jarayoniga izoxorik jarayon deyiladi.
Tajribalar shuni ko‗rsatadiki, izoxorik jarayonda gaz bosimi harorat
ortishi bilan oshar ekan. Turli gazlarning bosimlarini isitilganda
o’lchab, fransuz olimi J. Sharl (1746—1823) 1787-yilda quyidagi
qonuniyatni o’rnatdi: o’zgarmas hajmda gaz bosimi 1 K ga isitilganda
Т₀=273 К haroratdagi bosimdan 1/273 qiymatga ortadi.
Gaz 1 K ga isitilganda bosim qanchaga kattalashishini
ko’rsatuvchi γ koeffisient bosimning termik koeffitsiyenti deyiladi:

bu yerda р_о, р lar gazning T₀ va Т haroratlardagi bosimlaridir.

Bosimning termik koeffitsiyenti γ barcha gazlar uchu bir xil va
(1/273) К-1 ga teng.
Gazlarning T haroratdagi P bosimini ularning Т₀ haroratdagi P₀
bosimini bilgan holda topish mumkin:
Р = Р₀(1+ γ ΔТ).
T₀=273 К va γ =(1/273) К-1 ligini hisobga olgan holda,
ixtiyoriy haroratdagi gazning bosimi Р = Р₀ γ Т yoki P/P₀= T/T₀
deyish mumkin.