2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

241 
 
qisqa tutashgan hollarda shu o‘tkazgich orqali tok yerga o‘tib, elektrdan jarohatlanish oldi 
olinadi);
 
Nollash
– 
elektr xavfsizligi maqsadida elektr qurilmalarining berk yerlantirilgan metall 
korpuslarini odatda kuchlanishda bo‘lmagan neytral (O -nol) o‘tkazgich simga ulash (ortiqcha 
elektr kuzatilgan hollarda shu o‘tkazgich orqali tok ketadi va bu bilan dastgohlarning kuyishi, 
elektrdan jarohatlanishlar oldi olinadi);
 
Saqlagich(predooxranitel)
– 
qisqa tutashuv yoki ortiqcha elektr enargiyasi kelishi bilan 
avtomatik ravishda elektr tarmog‘idan uzib qo‘yuvchi vosita(bunday saqlagichning asosiy 
qismi tok kuchiga ortib ketishi bilan suyuqlanib, uzilishi mumkin bo‘lgan o‘tkazgich 
simlardan foydalaniladi);
 
Himoya o‘chirgichi 
– 
elektr dastgoh va qurilmalarda qisqa tutashuv yoki meyoridan ortiq tok 
bo‘lib qolgan hollarda elektr tarmog‘idan avtomatik uzilishni ta’minlovchi moslama; 
Yong‘in xavfsizligi 
Yonish jarayoni 
– yonuvchi moddaning havo tarkibidagi kislorod bilan birikish reaksiyasi, 
ya’ni 
С 

О
2

СО
2

Q , bu yerda С - yonuvchi modda tarkibidagi uglerod, O - havo tarkibidagi 
kislorod, Q - moddaning yonishi natijasida ajralib chiqadigan issiqlik miqdori;
 
Gomogen yonish 
– 
faqat bir xil moddaning yonishi(masalan, gaz yonganda gomogen yonish);
 
Geterogen yonish
 - 
qattiq, suyuq yoki gaz holidagi yonuvchi moddalar aralash holda yonishi;
 
Portlash 
– 
tezligi 100-1000 m/sek oralig‘ida bo‘lgan yonish;
 
Detonatsiya
 - 
tezligi 1000 m/sek dan yuqori bo‘lgan yonish;