2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Statik elektr toki
- tuzilishi va tarkibi jihatidan bir xil bo’lmagan ikki materialni o’zaro 
ishqalanishi va ayrim suyuqlik yoki gazlarni quvurlarda katta tezlikda harakatlanishi oqibatida 
yuzaga keluvchi elektr zaryadlari. 
Statik sinov - 
balka(to’sin)larning mustahkam-ligini tekshirish maqsadida o’tkaziladi. 
Buning uchun ishchi yuk 200 mm. balandlikka ko’tarilib 10 minut ushlab turiladi, keyin esa 
yuk miqdori foydalanishdagi kranlar uchun 10% , yangi va kapital ta’mirlangan kranlar uchun 
25 % oshiriladi hamda yuk ko’tarilgan holatda balkaning egilishi tekshiriladi. 
Stenobiont organizmlar
– ekologik omillar ta’siriga chidamsiz organizmlar. 
Sun’iy nafas berish
– “og’izdan-og’izga” yoki “og’izdan-burunga” berilishi mumkin. 
Sun’iy nafas berish chastotasi minutiga 10-12marta bo’lishi lozim. 
Sun’iy nafas berish va yurak massaji
– bir kishi bir vaqtda bajarganda dastlab 2-3 
marta sun’iy nafas berish, keyin 10-12 marta yurakni tashqi massaj qilish lozim.
Suvga cho‘kish
– nafas olish yo‘llarining suyuqlikka, suvga to‘lib, havo tanqisligi 

---

213 
 
boshlanib, nafas olish va yurak faoliyatining to‘xtashi. 
Tabiiy ofat –
tabiatda yuz beradigan favquloddagi o‘zgarish bo‘lib, u birdan, katta 
tezlikda insonlarning mo‘tadil yashash, ishlash sharoitlarini buzilishi, odamlarning va qishloq 
xo‘jalik xayvonlarining o‘limi, moddiy boyliklarning buzilishi yoki yo‘q bo‘lib ketishi va 
boshqa salbiy oqibatlarga olib keluvchi hodisalardir. 
Tabiiy omillar
– geomagnit maydon, kosmik nurlar, vazinsizlik, tabiiy nurli 
kuchlanishlar, tabiiy ofatlar. 
Taksonomiya - 
xavfning kelib chiqish tabiati, turi, oqibatlari, tuzilishi, insonga ta’sir 
etishi va boshqa shu kabi belgilari asosida tasniflanib bir tizimga keltirilishi. 
Tavakkal
- xavflarni son jihatidan baholashdir. Sonli baholash- u yoki bu ko'ngilsiz 
oqibatlar sonining ma’lum davr ichida bo'lishi mumkin bo'lgan soniga nisbatidir. Tavakkal 
ijtimoiy va individual (yakka) turlarga bo'linadi.