|
iyasi
Haror
at, oS
Nisb
iy n
am
li
k
, %
Havon
in
g
h
ar
ak
ati,
m
|s
At
m
osfe
ra b
osimi,
m
m
.sim.u
st
Ruxsat etilgan chegaraviy
meyor
Haror
at, oS
Nisb
iy n
am
li
k
,
%
Havon
in
g
h
ar
ak
ati, m
|s
Doim
iy
b
olmagan i
sh
joyid
a h
ar
or
at,
S
Yil
ning
so vuq
va
o‘tish
davri
engil-1
20-23
60-40
0,2
550-
950
19-25
75
0,2
15-26
О‘rta
og‘ir-
II a
18-20
60-40
0,2
550-
950
17-23
75
0,3
13-24
O‘rta
og‘ir-
II b
17-19 60-40
0,3
550-
950
15-21
75
0,4
13-24
Og‘ir-III
16-18
60-40
0,3
550-
950
13-19
75
0,5
12-19
Yilning
Issiq
davri
Yengil-1
22-25
60-40
0,2
550-
950
19-25
75
0,2-0,3
15-26
O‘rta
og‘ir-
II a
21-23
60-40
0,3
550-
950
17-23
75
0,3-0,5
13-24
O‘rta
og‘ir-
II b
20-22
60-40
0,4
550-
950
15-21
75
0,3-0,5
13-24
Og‘ir-III
18-21
60-40
0,5
550-
950
13-19
75
0,5-1,0
12-19
45
Ishlab chiqarish changlari va zaharli moddalarning inson organizmiga salbiy
ta’siri, ularga qarshi chora-tadbirlar.
Reja:
1. Ishlab chiqarish jarayonlarida zararli omillar va ulardan himoyalanish
tadbirlari.
2. Ishlab chiqarish changlari va zaharli moddalarning inson organizmiga salbiy
ta’siri, ularga qarshi chora-tadbirlar.
3.
Chang va ularning turlari.
4. Ishlab chiqarishda zararli moddalar va ulardan himoyalanish usullari.
1. Ishlab chiqarish jarayonlarida zararli omillar va ulardan himoyalanish
tadbirlari.
Ishlab chiqarishdagi zararli omillarning mavjudligi, ishchilarning bu omillar ta’siridan
zararlanish darajalarini kamaytirish yoki tugatish muammosini keltirib chiqaradi. Zararli
omillar moddiy yoki moddiy bo‘lmasligi mumkin:
A) moddiy – chang, gaz, tutun, aerozol, bug‘, kimyoviy moddalar kabilar zararli;
jarohatlovchi kuch ta’sirini beruvchi metall qirindi, singan detallar uchishi, olov, yuqoridan
tushayotgan yuk kabilar moddiy xavflar sanaladi.
B) moddiy bo‘lmagan – shovqin, titrash, lazer nuri, elektromagnit maydon, yuqori
issiqlik kabilar moddiy bo‘lmagan zararli; yuqoridan tushib ketish, zarb to‘lqini, vakuum yoki
yuqori darajadagi bosim kabilar moddiy bo‘lmagan xavflar sanaladi.
Zararli omillar bilan zaharli omillar o‘rtasida farq qo‘yilmagan holda zararli va xavfli
omillarga quyidagilarni kiritish mumkin:
Xavfli va zararli omillarga quyidagilarni kiritish mumkin: 1) alkogol; 2) havo
haroratining meyorida emasligi; 3) havo namligining meyorida emasligi; 4) havo harakatining
meyorida emasligi; 5) havo bosimining meyorida emasligi; 6) noto‘g‘ri yoritilganlik; 7)
havoning noto‘g‘ri ionizatsiyasi; 8) yaltiroqlik; 9) vakuum; 10) portlash; 11) portlovchi
modda; 12) titrash; 13) suv; 14) vulqonlar; 15) balandlik; 16) gaz; 17) gerbitsidlar; 18)
chuqurlik; 19) gipodinamiya; 20) gipokineziya; 21) ochlik; 22) mo’z; 23) tog‘ bosimi; 24)
issiq yo’za; 25) og‘irlik tayanchi; 26) dinamik zo‘riqish; 27) yomg‘ir; 28) tutun; 29) o‘yuvchi
modda; 30) issiqlik; 31) suyuq gaz; 32) kasallik; 33) berkitilgan(germetik) idish; 34) yer
qimirlashi; 35) idishdagi bosimning ortiqligi; 36) infratovush; 37) infraqizil nurlanish; 38)
uchqun; 39) sakrash (kachka); 40) kinetik energiya; 41) klaustorofobiya; 42) korroziya; 43)
ko‘chki; 44) lazer nurlanishi; 45) yaproq to‘qilishi; 46) magnit maydoni; 47)
makroorganizmlar; 48) tibbiy dori-darmon; 49) meteorit; 50) mikroorganizmlar; 51) yashin
(momaqaldiroq); 52) bir xillik (monotonlik); 53) havodagi turli gazlar miqdorining meyorda
emasligi; 54) suv toshqini; 55) qizigan yo’za; 56) cho‘kindi (idish, quvurda); 57) chuqurlik;
58) mustahkamlikning yetarli emasligi; 59) o‘ta xavfli modda; 60) olov; 61) ko‘chki; 62)
qurol (sovuq, o‘qotar); 63) o‘tkir asboblar; 64) zahar; 65) sovutilgan sirt; 66) sababsiz tushib
ketish; 67) bug‘; 68) mashina va mexanizmlarning zo‘riqishi; 69) tahlil qiluvchini ortiqcha
kuchaytirish (kuchlanishini); 70) pestitsidlar; 71) yorug‘likni ortiqcha kuchaytirish; 72)
yong‘in; 73) potensial energiya; 74) psixologik kelishmovchilik; 75) yorug‘lik potogini
pulslantirish; 76) chang; 77) ishchi holat; 78) radiatsiya; 79) rezonans; 80) sel; 81) chirish; 82)
aylanish harakat tezligi; 83) sirpanchiq yo’za; 84) qor yog‘ishi; 85) quyosh aktivligi; 86)
quyosh (oftob) urishi; 87) uyqusizlik; 88) statik zo‘riqish; 89) statik elektr; 90) dovul; 91)
yuqori chastotali tok; 92) tuman; 93) zarb to‘lqini; 94) ultratovush; 95) ultrabinafsha
nurlanish; 96) aqliy zo‘riqish (toliqish); 97) bo‘ron; 98) tezlanish; 99) charchash; 100) sovuq
sirt; 101) havo oqimi (siklon); 102) sunami (dengizdan chiqadigan bo‘ron); 103) shovqin;
104) elektr yoy; 105) elektr toki; 106) elektr maydoni; 107) elektromagnit maydon; 108)
hayajonlanish; 109) hissiy zo‘riqish va boshqalar.
Yuqorida keltirilgan umumiy tushunchaga ega bo‘lgan zararli omillarga hozirgi kunda
sanoat korxonalari, tashkilotlar, xo‘jaliklar va hattoki oilalarda duch kelishimiz mumkin
Do'stlaringiz bilan baham: |
