2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

3.1-jadval 
Ayrim zararli moddalarning ruxsat etilgan miqdori 
№ 
Moddalarning
nomi 
PDK, 
Mg/m3 
Xavflilik
sinfi 
Agrega
t holati 
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
7. 
8. 
9. 
10 
Ammiak 
Atseton 
Benzin 
Geksaxloron 
Simob 
Qo‘rg‘oshin va uning 
noorganik birikmalari 
Tamaki 
Xlor 
Don changlari 
O‘simlik yoki hayvon 
changlari 
20 
200 
100 
0,1 
0,01 
0,01 
3,0 
1,0 
4,0 
4,0 
4 
4 
4 
1 
1 
1 
3 
2 
4 
4 
B 
B 
B 
B-A 
B 
A 
A 
B 
A
A 
Izoh: 
B-bug‘ yoki gaz, A-aerozol, B-A-bug‘ (gaz) va aerozol aralashmasi
Zararli moddalar inson organizmiga ta’sir etish darajasiga qarab 4 sinfga bo‘linadi: 
1.
Favqulodda xavfli moddalar (PDK≤ 0,1 mg/m3). 
2.
Yuqori xavflilikdagi moddalar (PDK≤0,1…1,0 mg/m3). 
3.
O‘rta xavflilikdagi moddalar (PDK≤1,1 …10,0 mg/m3). 
4.
Kam xavflilikdagi moddalar (PDK≥ 10 mg/m3). 
 Ishni bajarish tartibi. 
Qurilma yordamida ish joyi havosi tarkibidagi zararli va zaharli modda (chang 
miqdori)ni aniqlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 
1. Aspiratorning havo qabul qilish kamerasiga(1) dastlabki massasi (m1)aniq 
bo‘lgan AFA-V-18 markali filtr o‘rnatiladi (Biz bu yerda havoning cang miqdorini 
o’lchaymiz). 
2. Aspiratorning rezina quvuri (2) qabul qilish kamerasi (1) orqali havo so‘ruvchi 
shtutserga (3) ulanadi. 
3. Aspiratordagi ventilyator (6) qo‘shiladi va ma’lum miqdordagi havo aniq vaqt 
davomida aspirator orqali so‘riladi. 

---