2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Urug„ni ekishga tayyorlash va ekish. 
Urug„ Davlat andozasiga javob berishi 
lozim. Ekishdan oldin maxsus nitragin bilan urug„ qoplanadi. Lalmi yerlarda 
no„xat erta bahorda (fevral-mart oylarida) ekiladi. Kuzda ekish ham mumkin. 
Ammo, yog„ingarchilik ko„p bo„lgan yillari askoxitozdan ko„p zararlanadi. No„xat 
keng qatorlab, qator orasi 45-60 sm yoki oddiy qatorlab, qator orasi 15 sm dan 
qilib ekish mumkin.
Ekish me‟yori 0,5-0,8 mln. dona urug„ yoki 40-100 kg ga ekiladi. Ekish 
chuqurligi ekish muddatiga, tuproqning mexanik tarkibiga qarab 4-7 sm bo„ladi. 
Ekish uchun STX-4, SXU-4 ili SPCH-6M seyalkalar qo„llanadi. Lalmi yerlarda 
SUB-48M rusumli donli seyalkalar ishlatiladi, qator orasi 45 va 60 sm bo„ladi. 
Keng qatorlab ekilganda 80-100 kg/ga urug„ sarflanadi.

---

199 
No„xat unib chiqquncha va unib chiqqandan keyin qatqaloq va 
ko„karayotgan begona o„tlarni yo„qotish maqsadida yer bir-ikki marta borona 
qilinadi. O„rmalovchi traktorga tirkalib qatorlarni ko„ndalaneg yoki “zig-zag” 
borona bilan diagonal bo„ylab boronalash o„simlikka deyarli zarar yetkazmaydi. 
No„xat kunduz kuni o„simlik so„libroq turganda va mo„rtligi kamayganda 
boronalanadi. Qator oralaridagi begona o„tlar bir-ikki marta kultivatsiya qilib 
yo„qotiladi, bunda kultivatorga o„tkir charxlangan yassi kesuvchi panja va tig„lar 
o„rnatiladi.
 
 
 
 
 
 
rasm-15: 1-mahalliy no„xat
 
2-no„xat doni
 
Shartli sug„oriladigan yerlarda qator oralariga ishlov berishdan tashqari 
gullab turgan va don etilayotgan paytlarda 1-2 marta jo„yaklar orqali jildiratib 
sug„oriladi. Sug„orish no„xat hosildorligini ancha oshiradi.
Sug„oriladigan sharoitda hosil ancha oshadi. Sug„orish me‟yori o„rtacha 800 
m
3
/ga. Hindistonda olib borilgan tajribalar bo„yicha R.M. Shah, A.R. Pathak, I.A. 

---

200 
Patel ma‟lumotlariga ko„ra, no„xatning yangi ICCC-4 navidan lalmi yerlarda 12,5 
s/ga, sug„orilganda 32,9 s/ga don olingan.
J.Xudayqulov ma‟lumotiga ko„ra, «Malhotra» navi Toshkent viloyatining 
tipik bo„z tuproqlari sharoitida kuzgi mavsumda ekilib, bahorgi mavsumda ikki 
marta sug„orib yetishtirilganda no„xat hosili 35,7 s/ga ni tashkil etgan.
Dukkaklar to„la pishib, doni qotganda no„xat yig„ishtirib olinadi. Hosil 
kunning ertalabki soatlarida yig„iladi, bunda don kombaynlari ishlatiladi. No„xat 
urug„i don tozalaydigan mashinalarda tozalanib yopiq, quruq joylarda saqlanadi.