2. Нодавлат нотижорат ташкилотларининг функциялари. Нодавлат ва жамоат бирлашмаларининг Ўзбекистонда демократик жамият барпо этишдаги аҳамияти

Мухолифат (арабча “мухолафат” – келишмовчилик, тескарилашиш, қарама-қаршилик, зиддият: оппозиция сўзига ҳамоҳанг – қарши томон) – давлат, Президент, ҳукумат ёки сиёсий ҳамда ижтимоий ташкилотларнинг расмий сиёсатига, ҳукмрон қарашларга мос бўлмаган нуқтаи назар, эътиқот, маслак, йўли. Мухолифат 3 хил бўлиши мумкин: 1) Партия доирасида. 2) Парламентдан ташқарида. 3) Сиёсий партиялар ичида. Ички партиявий мухолифат муайян партия раҳбариятининг расмий сиёсатига қарши чиқувчи кишилар гуруҳидан иборат. Парламент мухолифати ушбу олий қонун чиқарувчи давлат органига сайланган, аммо унда озчиликни ташкил этувчи, ҳукумат таркибига кирмайдиган депутатлар ёки партиялар фракцияларидан таркиб топади. У ижтимоий-сиёсий тарақиётнинг муҳим масалалари юзасидан давлат раҳбарияти ва ҳукуматнинг йўлидан фарқ қилувчи йўлни тутиши мумкин.
Амалий мухолифат, Конституция ва қонунларга хилоф равишда иш тутувчи мухолифатдан фарқли ўлароқ, миллий тараққиётнинг умумхалқ манфаатларига мос йўлни қуллаб–қувватлаш билан бир қаторда, унинг рўёбга чиқарилишининг муқобил дастурларини илгари суради, бу ишда йўл қўйилаётган камчилик, хато ва нуқсонларни қидиради, топади ва танқид қилади. Бунда унинг қонунчилик доирасида иш тутиши, оммавий ахборот воситалари ва парламент минбаридан (агар мухолифат вакиллари депутат этиб сайланган бўлсалар) фойдаланиш имкониятига эга бўлиши лозим.
Сохта демократик шиорлар остида оммани ғайриқонуний ҳаракатларга ундовчи эҳтиросли мухолифатлар фаолияти ёш мустақил давлатлар учун нақадар қимматга тушувчи оқибатларга олиб келиши мумкинлигини қатор собиқ шўро республикалари (Украина, Грузия, Озарбайжон, Тожикистон, Қирғизистон ва бошқалар) мисолида яққол кўриш мумкин бўлади.
Мустақил Ўзбекистоннинг мухолифат масаласида олиб бораётган сиёсати алоҳида ўрганишга лойиқ. Бу сиёсатнинг тарихий, анъанавий илдизларини, унинг халқ минталитети, яъни ақлий салоҳиятининг ўзига хослиги билан боғлиқлиги ва бошқа қирраларини тадқиқ этиш энг долзарб ва муҳим назарий масалалардан биридир. (Мустақиллик: Изоҳли илмий-оммабоп луғат. –Т.: Шарқ, 2006.-284-285-б).