Вақт бирлиги ичида энг кўп йўниб туширилган қиринди миқдори билан баҳоланадиган катталик миқдорига кесиб ишланувчанлик дейилади. Металл ва қотишмаларни технологик хоссаларини аниқлаш учун турлича синовлар ўтказилади. Бу синовлар мураккаб эмас ва улар стандартлаштирилган. Стандартлаштирилган синовлар жумласигабукилувчанликга синаш, совуқ холатда чўкувчанликга синаш, ботилувчанликга синаш ва бошқалар киради.
Вақт бирлиги ичида энг кўп йўниб туширилган қиринди миқдори билан баҳоланадиган катталик миқдорига кесиб ишланувчанлик дейилади. Металл ва қотишмаларни технологик хоссаларини аниқлаш учун турлича синовлар ўтказилади. Бу синовлар мураккаб эмас ва улар стандартлаштирилган. Стандартлаштирилган синовлар жумласигабукилувчанликга синаш, совуқ холатда чўкувчанликга синаш, ботилувчанликга синаш ва бошқалар киради.
а) Қуймакорлик - суюқ холда оқувчанлиги ва киришувчанлиги билан ифодаланади.
б) Болғанувчанлик - ташқи куч таъсирида бузулмасдан деформацияланиши. Иссиқ ва совуқҳолда бўлиши мумкин.
в) Пайвандланувчанлик - пухта ва зич бирикма ҳосил қилиш хусусияти.
Бу хоссалар машинанинг иш шароитига боғлиқ ҳолда махсус синовлари ўтказиб аниқланади. Эксплуатацион хоссалардан энг муҳим ейилишга чидамлиликдир.
Ёйилишга чидамлилик материалнинг ейилишига, яъни ишқаланиш туфайли буюм ташқи сиртининг емирилишидан ўлчами ва шаклини аста-секин ўзгартиришга қаршилик кўрсата олиш хусусиятидир. Металларни ейилишга синаш лаборатория шароитида намуналарда, реал эксплуатация шароитида эса деталларда ўтказилади. Намуналарни синашда ишқаланиш шароити реал шароитга яқин қилиб олинади. Намуна ёки деталларнинг ейилиш катталигини турли усуллар билан, чунончи ўлчамларни ўлчаш, намуналарни тортиб кўриш каби усуллар билан аниқланади. Эксплуатацион хоссаларига шунингдек совуқбардошлик, иссиқбардошлик, антификацион хоссалар ва ҳакозолар ҳам киради.
Назорат саволлари:
Физикавий хоссаларини айтиб беринг.
Химиявий хоссаларини айтиб беринг.
Механикавий хоссаларини айтиб беринг.
Технологик хоссаларини айтиб беринг.
Зичлик нима?
6. Эастик чегараси билан окувчанлик чегараси орасидаги фарк нимада?