2-модуль. Металарнинг ва қотишмаларнинг хоссалари. 6-мавзу

Металларнинг электр токини ўтказиш хусусияти иккита ўзаро қарама-қарши характеристикалар–электр ўтказувчанлик ва электр қаршилиги билан белгиланади. Электр ўтказувчанлик СИ бирликлар системасида сименс (См) да, солиштирма электр ўтказувчанлик См/м да, шунга ўхшаш электр қаршилиги эса Ом/м да ўлчанади. Ток ўтказувчи симлар (мис, алюминий) яхши ток ўтказади.

• Металларнинг электр токини ўтказиш хусусияти иккита ўзаро қарама-қарши характеристикалар–электр ўтказувчанлик ва электр қаршилиги билан белгиланади. Электр ўтказувчанлик СИ бирликлар системасида сименс (См) да, солиштирма электр ўтказувчанлик См/м да, шунга ўхшаш электр қаршилиги эса Ом/м да ўлчанади. Ток ўтказувчи симлар (мис, алюминий) яхши ток ўтказади.
• а) Солиштирма оғирлик зичлик = Г/В; г/см3
• б) Суюқланувчанлик - қизитганда қаттиқҳолдан суюқҳолатга ўтиш қобилияти.
• Қийин эрийдиган металлар учун - т > 700оC
• Осон эрийдиган металлар учун - т < 700оC.
• в) Электр ўтказувчанлик - ток ўтказиш қобилияти.
• г) Иссиқлик ўтказувчанлик - иссиқликни қизиган қисмидан совуққисмига ўтказиш.
• д) Магнит хоссалари - диамагнит, ферромагнит.

6.3. Кимёвий хоссалари

• Кимёвий хоссалари. Металларнинг ташқи муҳит таъсирига каршилиги ва кимёвий жaрaёнлaр нaтижaсидa қoтишмa тaркибининг ўзгaриши кимёвий xoссaлaрни ифoдaлaйди.
• Металлар ва қотишмаларнинг кимёвий хоссалари оксидланишига ёки турли моддалар: ҳаводаги кислород, кислота ҳамда ишқор эритмалари ва бошқалар билан бирикишига қарши тура олиш хусусиятига қараб характерланади. Металл бошқа элементлар билан қанча осон бирикишга киришса, у шунча тез ейилади. Металларнинг ташқи агрессив муҳит таъсиридан химиявий емирилишига коррозияланиш дейилади. Металларнинг коррозияга, қуйинди ҳосил бўлишига ва эришига қаршилиги вақт бирлиги ичида сирт бирлигига тўғри келадиган текширилаётган намуна массасининг ўзгариши билан белгиланади. У ёки бу буюмларни тайёрлашда металларнинг кимёвий хоссалари албатта ҳисобга олинади. Бу айниқса, кимёвий агрессив муҳитларда ишлатиладиган буюм ва деталларга таалуқлидир.