2-mavzu. Yo‘l qurilish ishlarini tashqil qilishning asosiy xususiyatlari. Reja

K
us
=(S
1
-S
2
)/S
km
 

---

Bu erda S
1
-qurilish-montaj ishlarining ular mashina parkining bazaviy tarkibi 
bilan bajarilgandagi tannarxi; S
2
- xuddi usha mashinalar parkining rejalashtirila-
yotgan 
tarkibi 
uchun; 
S
km
-parkni rivojlantirishga kapital kiritmalar. 
Har soatlik grafiklar bitta zaxvatkada ishlayotgan mashinalarning uzaro bir-
biri bilan ta’sirlashuvini aniklashtirgan, ularni turli zaxvatkalarda qo‘llashdagi 
muayyan kiyinchilarni xisobga olgan holda, potok rejasi bilan birga xar bir zaxvatka 
bo‘yicha ishlab chiqiladi. Ular zaxvatkalarda turli mashinalardan turli vaqtda 
foydalanish tartibini ko‘rsatadi. 
Soatlik grafiklar mashinalar hamda ish operatsiyalari smenalarini, shuningdek 
zaxvatkalar sonini to‘g‘ri tayinlash va to‘g‘ri foydalanilishini nazorat qilish uchun 
zarur (105-rasm). 
105-rasm. Zaxvatkalardagi ishlarning soatlik grafiklariga misol. 
a - asosni tayyorlash; b - asfalt-beton sorishmani suyish; 1, 2, 3 – turli mashinalar. 
Grafikda ordinata boshi yarim fabrikatlarni tayyorlovchi va ularni liniyaga 
chikaruvchi zavodlar ishi boshlanadigan soat yoki liniyada ishlar boshlanadigan soat 
bo‘lishi mumkin. Alohida hollarda tushlik uchun tanaffuslar vaqti xam ko‘rsatiladi. 
Bu ayniksa ikki smenali ishlarda hamda mexanizatorlar turli mashinalarda turli 
smenalarda va soatlarda ishlaganda (masalan, ular ishni bu zaxvatkadagi boshqa 
ishchilarga Karaganda kechrok boshlaganda va tugatganda) muhamdir. 
Har bir mashina uchun soatlik grafik bo‘yicha ish vaqti ung tomondan 
yuqoriga ko‘tariluvchi to‘g‘ri chiziq bilan tasvirlanadi, yuqoridagi chap nuqta - ishni 
tugatish vaqtini ko‘rsatadi. Har bir chiziqda mashina markasi, uning otryaddagi 
rakami va foydalanish koeffitsienti beriladi. Ba’zan bitta zaxvatkada bir nechta 
mashina ishni bir vaqtda boshlaydi (masalan, qum va shag‘alni keltirish va 
tekislash), shuning uchun ularning ishi boshlanishi chizig‘i bir nuqtada boshlanadi, 
ammo xar xil nuqtalarda tugaydi. 
Yo‘l ishlarini olib borishning texnologik kartalari 
Texnologik kartalar ishlarni amalga oshirish loyihalari (IAOL)ni tuzishda 
ko‘llaniladi, ular ishlarni bajaruvchilar, yo‘l ustalari kamda ishchi brigadalari 
brigadirlari uchun qo‘llanma vazifasini bajaradi. Dastlab texnologik kartalarni ishlab 
chiqishda texnologik sxemalar ishlab chiqiladi. Ushbu sxemalar asosida xar bir 
mexanizatsiya varianta bo‘yicha , ishlarning eng ilgor usullarini va unumdor 
mashinalarni qo‘llashga asoslangan ishlarning kompleks mexanizatsiyasi kisobida 
anik namunaviy texnologik karta ishlab chiqiladi. 
Kartalar ish operatsiya lari va jarayonlar uchun tuziladi. Ish operatsiyasi - eng 
oddiy, texnologik bir jinsli va tashqiliy ajralmas qurilish jarayoni (masalan, koplama 
qatlamini zichlash, shag‘alga suv kuyish, asosni gruntlash va xk.) bo‘lib, ishlarning 
bir xilligi, ishlab chiqarish vositalarining 
(mashinalarning) va materiallarning 
almashtirilmasligi bilan xarakterlanadi. 

---

Kompleks ish jarayoni - bir vaqtda bajariladigan, texnologik bir- biriga 
bog‘langan va tashqiliy jixatdan bir-biriga buysundirilgan, oxirgi maksulotni olishga 
karatilgan ish jarayonlari yigindisi (masalan, korishmani etkazib berish, uni yoyib 
chiqish va zichlash, bir vaqtning o‘zida zichlashtirish sifatini va geometrik 
o‘lchamlar to‘g‘riligini nazorat qilishdan iborat asfalt-beton koplama qurilishi). 
Namunaviy texnologik kartalar - kompleks normativ hujjat bo‘lib, qandaydir inshoot 
yoki uning bir qismini kompleks mexanizatsiyalashning eng zamonaviy vositalarini 
va ilgor konstruksiyalar va ishlash usullarini kullagan kolda qurish bo‘yicha ish 
jarayonlarini tashqil qilishning muayyan texnologiyasini belgilab beradi. U o‘rtacha 
ish sharoitlari uchun, odatda, qurilishda eng ko‘p takrorlanadigan sharoitlar uchun 
kisoblab chikilgan umumiy echimlarni uz ichiga oladi. 
Ishchi texnologik kartalar namunaviy kartalar kamda ularda qabul kilingan, 
mazkur qurilish tashqilotining muayyan sharoitlariga moe keladigan texnologiyalar 
asosida, uning loyixdviy materiallarini, tabiiy sharoitlarni, mashinalar parkini, 
asbob-uskunalarni va yo‘l qurilishi materiallarini kisobga olgan kolda ishlab 
chiqiladi. Ishchi kartalar maxalliy sharoitlarga (grunt turi, qatlamlar qalinligi, 
materiallar turlari va x k.ga) bog‘langan namunaviy kartalardir. 
Ishchi texnologik kartalar maxalliy sharoitlarni to‘liqrok xisobga oladi, shu 
jumladan, ish hajmlarini rejalashtirilgan muddatlarda bajarish uchun zarur ishchi 
kadrlar va mashinalarga extiyojlar xisob- kitobini uz ichiga oladi. 
Odatda, texnologik kartalar qurilish-montaj ishlarining kompleks jarayonlari uchun 
ishlab chiqiladi, bunday ishlarning bajarilishi natijasida aloxida konstruktiv 
elementlar yoki qismlar ko‘rinishidagi oxirgi mahsulot olinadi (masalan, 
kurilayotgan yo‘lning muayyan uchastkalarida ko‘tarilgan yo‘l poyi yoki 
yotkizilgan yo‘l koplamasi). 
Ba’zan kartalar aloxida texnologik jarayonlar va ish operatsiyalari (masalan, 
avtogreyder bilan yo‘l poyini oxirgi rejalashtirish) uchun ishlab chiqiladi. Ishlarni 
tashqil qilish bo‘yicha tanlangan usuli va ko‘llaniladigan mexanizatsiyalash 
vositalariga bog‘liq holda texnologik kartalarning bir nechta varianta ishlab 
chiqilishi mumkin. 
Qurilishni to‘g‘ri tashqil qilish uchun asosiy boshlangich hujjat - namunaviy 
kartalar bo‘lib, ular faqatmaxalliy sharoitlarga bog‘langandan keyingina ishlar 
raxbarlari va ishchilar uchun qo‘llanma tusidagi ishchi hujjatga aylanadi. 
Har qanday texnologik kartada qurilishni tashqil qilish va ishlarni 
bajarishning zamonaviy texnikaning rivojlanish darajasiga va qurilishning ilgor 
texnologiyalariga moe keladigan eng ilgor usullari aks ettiriladi. 
Texnologik kartalarni ishlab chiqishda ishlarni tejamkor, sifatli va bexatar 
bajarilishini ta’minlaydigan xamda tegishli me’yorlar, koidalar va yuriknomalarga 
muvofiq keladigan echimlar asos qilib olinadi. 
Texnologik kartalarni ishlab chiqishda quyidagi me’yoriy hujjatlar va materiallardan 
foydalaniladi: Qurilish normalari va koidalari (SNiP); YAgona normalar va narxlar 
(ENiR); ENiR bilan qamrab olinmagan ishlar uchun esa - idoraviy va maxalliy 
normalar yoki tegiщdi muhandislik xisoblari; Ishlarni bajarish loyihalarini ishlab 
chiqish bo‘yicha yuriknoma; tasdiklangan kompleks mexanizatsiyalash sxemalari; 

---

Avtomobil yo‘llarini qurish, ta’mirlash va saqlash da xavfsizlik texnikasi koidalari; 
tegishli ish turlarini bajarish bo‘yicha idoraviy texnik ko‘rsatmalar va yuriknomalar. 
Namunaviy texnologik kartalar tarkibiga quyidagi bulimlar kiritilishi lozim: 
Umumiy xrlatlar kartaning maqsadi va qo‘llash soxasini ko‘rsatgan xrlda. 
A.
Texnologik qism. 
Mazkur ishni bajarish texnologiyasi talablari, jarayonlar ketma- ketligi va ularni 
bajarish detallarini ko‘rsatgan xrlda. 
Ishlar sifatiga talablar va nazorat usullari. 
B. Ishlarni tashqil qilish. 
Ish operatsiyalari va jarayonlari ruyxati, ishlar hajmini xisobga olgan xrlda. 
Potok tezligi va tarkibini belgilash ijrochilarni (otryadlar, brigadalar, zvenolarni) 
jamlagan xrlda. 
Potok rejasi va resurslarni zaxvatkalar bo‘yicha joylashtirish. 
Ishlarning soatlik smena grafigi. 
Xavfsizlik texnikasi bo‘yicha ko‘rsatmalar. 
V. Texnik-iktisodiy qism. 
Moddiy-texnik resurslar. 
Mehnat sarflari va ishlar qiymati kulkulyasiyasi. 
Texnik-iktisodiy ko‘rsatkichlar. 
Namunaviy kartalarning qanchalik mas’uliyatli va muhimligini hisobga olsak, 
ularni tuzishga puxta va chuqur uylagan xrlda yondashish kerak. 
Texnologik kartaga potok sxemasi hamda unda band bo‘lgan mashinalar ishi rejasi 
ko‘rinishidagi umumiy ishlarni tashqil qilish sxemasi kiradi. Karta yoki potok 
rejasiga kiritilgan aloxdda ish operatsiyalari bajarilishini tavsif lovchi xususiy 
sxema-detallar tuziladi. Ishlarni umumiy tashqil kilish sxemasi kartalar tarkibiga 
kiradigan, barcha itttchi operatsiyalarni qabul kilingan izchillikda bajarish uchun 
zarur bo‘lgan moddiy va texnik resurslarga normativ extiyojlar xisob-kitobi asosida 
tuziladi. Tuziladigan ishchi texnologik kartalarda quyidagilar bo‘lishi kerak: ish 
operatsiyalarini tashqil qilish va texnologiyalari xakidagi ko‘rsatmalar, qurilish 
normalari va koidalarini xisobga olib texnik shartlar va normalarga xavola bergan 
holda; xavfsizlik texnikasi talablari; ishlarni bajarish qiymatining qabul kilingan 
o‘lchov birligiga, shuningdek ishlarni tashqil qilish samaradorligining texnik- 
iktisodiy ko‘rsatkichlariga kalkulyasiyalash. 
Ixtisoslashtirilgan potokning 
xususiy potoklar uzunligi 
summasidan tashqil topadigan umumiy uzunligidan, ular o‘rtasidagi tashqiliy va 
texnologik o‘zilishlar va potokni ishga tushirish sxemasidan kelib chikib, 
ixtisoslashtirilgan potokning tezligi va uning ishi davomiyligi aniklanadi, ular yo‘l 
qurilishining direktiv muddatlari bilan muvofiqlashtiriladi. 
Potokning texnologik kartasi xar bir ixtisoslashtirilgan potok uchun izchil 
ketma-ketlikda ishlayotgan xususiy potoklar summasi sifatida tuziladi. 
Potokning barcha texnologik sxemalari to‘liqdigini va ularning to‘g‘ri 
tasvirlanilishini ta’minlash uchun ixtisoslashtirilgan potoklar rejasining belgilangan 
shaklidan foydalaniladi. Ishlarni tashqil qilishning texnologik sxemasini tuzishda 
potok rejasida xar bir zaxvatkada quyidagilarni amalga oshirish zarur: 

---

barcha ishlatiladigan mashinalarni chizma uchun qabul kilingan masshtabga 
katiy amal kilgan holda, texnologik izchillik va potok harakati yo‘nalishida 
joylashtirish; 
rejada xar bir mashina uchun ular bajaradigan proxodlarni ko‘rsatish va ularni 
rakamlab chiqish. Agar proxodlar soni cheklangan bo‘lsa, ularning xammasi 
ko‘rsatiladi; proxodlar soni ko‘p bo‘lsa va ular takrorlansa, takrorlanadigan sikllar 
ko‘rsatiladi (ishchi yo‘l, burilishlar, teskari yo‘l yangi joydagi ishchi xrlati), 
zaxvatkadagi bunday sikllar yoki proxodlarning umumiy soni ham beriladi; 
zaxvatkalarda ishlarni bajaradigan va orkaga kaytuvchi proxodlarda orkaga 
kaytadigan mashinalar bo‘tun zaxvatkani bosib o‘tishi kerak. Uning oxirida 
mashinaning ko‘shni zaxvatkada orkaga kaytishi ko‘rsatiladi. Agar texnologik 
sharoitlarga ko‘ra ko‘shni zaxvatka bo‘yicha kaytishning ilojisi bo‘lmasa, teskari 
yo‘nalishda burilmasdan harakatlanadigan mashinalardan foydalaniladi. Boshqa 
mashinalar uchun mashinalarning burilishi va orkaga kaytishi uchun yo‘l poyidan 
tushish joylari yoki mashinalar burilishi mumkin bo‘lgan bulajak zadellar 
uchastkalari ko‘rsatiladi; 
Mashinalarni joy-joyiga kuyishda va aloxdda ish operatsiyalarining 
texnologik ketma-ketligini belgilashda ishlarni bajarish sifatini ta’minlovchi 
detallarni hisobga olish. 
Ko‘rgazmaliliq maqsadida xar bir xususiy zaxvatka yoki faqatbitta 
ixtisoslashtirilgan potok oldidan yo‘lning ko‘ndalang kesimi keltiriladi, u ushbu 
potok uz faoliyatini boshlaydigan ishlar darajasini aks ettiradi. Har bir xususiy potok 
oxirida, yoki faqatbitta ixtisoslashtirilgan potok oxirida ko‘ndalang profil 
tasvirlanadi va mazkur potok bajargan ishlar ko‘rsatiladi. Barcha ko‘ndalang
profillar tegishli o‘lchamlarda bo‘lishi kerak. 
Texnologik karta tarkibiga, zarur resurslarni hisoblash jadvali hamda potoklar 
rejasidan tashqari, quyidagilar kiradi: ishlatiladigan materiallar xakida ma’lumotlar, 
ularning tavsifi, asfalt-beton korishmasi tarkibi va x.k.; ishlarning detallari va ularni 
okilona bajarish bo‘yicha ko‘rsatmalar; beton kuyuvchining bir polosadan boshqa 
polosaga xdvo haroratiga bog‘liq holda o‘tishi sxemasi (ikkita yoki undan ortiq 
beton kuyuvchi ishlaganda bu mustasno etil ad i); asfalt-beton korishmalarini 
zichlashtirish xususiyatlari; ishlar sifatiga talablar va xavfsizlik texnikasi talablari. 
Bu bulimga shunday ko‘rsatkichlar ham kiradiki, kurib bitkazilgan koplama, ishlarni 
nazorat qilish va baholash usullari va asboblari, hisob-kitoblar va jadvallarni uz 
ichiga olgan texnik-iktisodiy ko‘rsatkichlar, - smenalar bo‘yicha ish xaki xarajatlari, 
mashinalarning qiymat ko‘rsatkichlari, materiallar va korishmalar qiymati, texnik-
iktisodiy ko‘rsatkichlar va ularning miqdori hisobi, otryadning to‘liq tarkibi 
(muhandis-texnik xodimlar, ishchilar, qo‘shimcha. xodimlar, mexanizatorlar, 
shuningdek ko‘llaniladigan uskunalar, inventar va x.k.). 
Zaxvatka uzunligini belgilashda tegishli texnik koidalarda ko‘rsatilgan ishlar 
texnologiyasi xususiyatlari hisobga olinadi. Ishlar usullarining xilma-xilligi 
mashinalar turlariga, ularning unumdorligiga ham bog‘liq. 
Materiallarni tashuvchi samosval-avtomobillarning 
asosning 

---

qo‘shimcha qumli qatlami, yangi yotkizilgan asfalt yoki sement-beton korishma 
ustidan harakatlanishi, chekka polosalar orqali ko‘ndalang yo‘nalishda yurishi, 
belgilangan joylardan tashqarida yo‘l poyi qiyaliklaridan yurish mumkin emas. 
Drenajlovchi qatlam uchun qum ni shunday texnologik jixatdan maqbul 
sepish kerakki, bunda qum tashuvchi samosvallar faqatyo‘l poyi bo‘yicha
tekislangan qum qatlami chetiga kelishi ta’minlansin. SHag‘alli materiallarni 
samosval-avtomobillarda tashishning texnologik to‘g‘ri sxemasi - bu tekislangan va 
zichlashtirilgan qumdan yurmaslik. Samosval- avtomobillar tekislab bulingan 
shag‘al qatlamdan harakatlanib shag‘al tashiydi. Buldozer keltirilgan shag‘alni 
tayyor shag‘al qatlamdan qumli qatlamga surib, tekislaydi. 
Kurgazmaliliq maqsadida xar xil shtrixli yoki shartli belgilar bilan zaxvatkalar 
yuzasi ularda qanday materiallar yotkizilganiga yoki bog‘lovchi materiallar 
kuyilganiga qarab tasvirlanadi. 
Samosval-avtomobillar kuzovidan tushiriladigan sochma material (qum, 
shag‘al, graviy, asfalt-beton korishmasi va x.k.) geometrik to‘g‘ri shakllarda, yuk 
tushirilgan joyni va markazlar o‘rtasidagi xisoblab chikilgan masofani ko‘rsatgan 
xrlda tasvirlanadi. 
Materiallarga ishlov beradigan, uni asos yoki koplama bo‘yicha tekislaydigan yoki 
kuyadigan mashinalar (avtog‘udronatorlar, shag‘al kuyuvchi mashinalar, asfalt-
beton kuyuvchi mashinalar, frezalar va x.k.) rejada yo‘l poyikengligiga,
harakatlanish joyiga karrali polosalar 
ko‘rsatiladi, buning uchun polosaning zarur kengligiga mos keladigan mashinalar 
tanlanadi. Texnologik talablarga muvofiq, ishlarni tashqil qilishni loyihalashtirish 
va potok tarkibini shakllantirishning tegishli koidalari qabul kilinishi lozim. 
Avtomobil yo‘li qurilishining kalendar grafigini tuzish 
Qurilishni tashqil etish yoki Avtomobil yo‘lini rekonstruksiya qilishning 
kalendar grafigi tasdiklangan loyixd bo‘yicha qurilishni umumiy tashqil qilish 
sxemalari asosida bir nechta variantda tuziladi. Loyixdda qabul kilingan koidalar va 
sxemalar qurilishni tashqil qilish va ishlarni amalga oshirish loyihalarini tuzishda 
aniklashtiriladi va kengaytiriladi. Kalendar grafikni tuzishda barcha ishlarning to‘liq 
ruyxati, ularni bajarish tartibi va ketma-ketligi hamda ular o‘rtasidagi uzaro 
bog‘liqliklar tusi aniklashtiriladi, eng asosiysi - barcha ishlarning hajmlari va vaqt 
bo‘yicha navbati belgilanadi. 
Kalendar grafik qurilishning optimal tashqil etilishini, ya’ni avtomobil 
yo‘lining doimiy va minimal miqdordagi ishchi kuchi, yo‘l va transport 
mashinalaridan bo‘tun qurilish davomida foydalanib belgilangan muddatda kurib 
bitkazilishini ta’minlashi kerak. SHuning uchun grafikni tuzishda barcha ishlar 
ularning xususiyatlarini hisobga olgan xrlda kelishib olinishi kerak. Qurilishni 
tashqil qilishning asosiy masalalaridan biri mashinalardan foydalanish smenalarini 
maksimal darajada oshirishdir.
SHundan kelib chikib barcha yo‘l qurilishi ishlarini ikki smenada olib borish 
zarur, chunki yo‘l to‘shamaining yuqori qatlamlari bundan mustasno, ularning 
yuqori sifatini faqatishlarni kunning yorug paytida bajarganda kafolatlash mumkin. 
Qish mavsumida grunt ishlari grunt muzlab kolmasligi uchun uch smenada 
olib boriladi. Zarur xollarda ishlar vaqtini uzaytirish uchun yoritish moslamalaridan 

---

foydalaniladi. Hajmi katta bo‘lmagan ikkinchi darajali ob’ektlarda bir smenali 
tartibda ishlanadi. 
Qurilish maydonchasi cheklangan ko‘p rik va binolar qurilishida ishlar uzoq vaqt 
davom etganda ikki-uch smenada ishlanadi va albatta yoritish moslamalaridan 
foydalaniladi. Avtomobil transportidan okilona foydalanish maqsadida bunday 
ishlarni qishki vaqtda olib borish maqsadga muvofiq, chunki bunday paytda 
avtomobil yo‘lini qurish uchun materiallarni transportirovka qilish kiyin yoki 
texnologik jixatdan ilojsiz bo‘ladi. 
Uzun masofadagi va turli hajmdagi, uchastkalar bo‘yicha xar xil ish turlari 
nazarda to‘tilgan avtomobil yo‘lini qurish uchun eng ma’kuli chiziqli kalendar 
grafiklar hisoblanadi. 
CHiziqli grafiklarni qurishda yo‘l kilometrlari gorizontal, bo‘tun qurilish davomida 
smena yoki so‘tkalarda ifodalanadigan vaqt esa vertikal sifatida qabul qilinadi. 
Grafik ostida bir chiziqka to‘g‘rilangan yo‘l rejasi barcha inshootlarni joylashtirgan 
holda, uning tagida esa xar bir kilometrdagi yoki xar 5 kilometrdagi barcha ishlar 
hajmi ko‘rsatiladi. 
Grafikdan pastda ishlarda ishtirok etadigan otryadlar va zvenolar rakamlari va 
tarkibi beriladi. 
CHap tomonda yo‘l ishchilariga, ung tomonda esa - yuk avtomobillariga talab 
ko‘rsatiladi. 
Kalendar grafikda barcha inshootlar bo‘yicha ishlar chiziqlari 
rejalashtirilayotgan qurilish muddati bo‘yicha joylashtiriladi. CHiziqsiz ob’ektlar 
(quvurlar, ko‘p riklar, tayanch devorlari, yo‘l va transport binolari) qurilishi 
namunaviy yoki individual loyixdlarda qabul kilingan muddatlar bo‘yicha yo‘l 
rejasida belgilangan joy ruparasida vertikal liniyalar kurinitttida. tasvirlanadi. 
CHiziqsiz inshootlardagi ishlar chiziqlari bu ishlarni bajaradigan brigadalar va 
zvenolar ishlari muddatlari bo‘yicha , shuningdek ishlarning ketma-ketligi va 
potokini hisobga olib kiritiladi. Grunt ishlarini tashqil qilishni loyikalashtirish, ular 
hajmlarining piketlar bo‘yicha bir tekis taksimlanmaganligi va xar xilligi tufayli, 
turli uchastkalarda turli texnologiyalardan foydalanilishini talab etadi. 
Mexanizatsiyalash usullari bo‘yicha mashinalar texnik-iktisodiy kiyoslash 
asosida tanlanadi hamda tanlab olingan zvenolar va otryad tarkibini katiy belgilash 
maqsadida ikki-uchta grafik variantlari tuziladi. 
Yo‘l to‘shamai qurilishini grunt ishlari tugatilgandan keyingi yilda boshlash 
maqsadga muvofiq bo‘lgani sababli, grafik kamida ikki yilga mo‘ljallangan bo‘lishi 
kerak. Grafikni birinchi qurilish mavsumi tugaganidan keyin va keyingisi 
boshlanishidan oldin to‘ldirish ayniksa muham. -ish mavsumidan ishlarni tashqil 
qilish loyixdsiga muvofiq foydalanilishini ta’minlash maqsadida, 
grafikka shu 
davrda bajariladigan ishlar kiritiladi. Ularga bir erda olib boriladigan grunt ishlari, 
sun’iy inshootlar, ishlab chiqarish korxonalari qurilishi, mineral materiallarni kazib 
olish konlarini uzlashtirish, mineral materiallardan asoslar qurilishi kiradi. 
Qish davrida ishchilarni to‘liq ishga solish uchun barcha zarur transport va 
yuk ortish-tushirish ishlari olib boriladi. SHoshilinch ishlar yuzaga kelganda va 
aloxdda xollarda, maxsus tayyorgarlik zarurati paydo bo‘lgandagina asfalt va 
sement-beton qoplamalarini qurish mumkin. Qish mavsumida yigma sement-beton 

---

qoplamalarni tayyor plitalardan qurish ularning sifati uchun katta xavf tugdirmaydi. 
Qish davrida yo‘l mashinalari va avtomobillarni ta’mirlash, kadrlar malakasini 
oshirish va ularni o‘qitish ishlari olib boriladi. 
Yo‘l to‘shamasi qurilishi grafikda qatlamlar bo‘yicha kiya chiziqdar bilan 
tasvirlanadi va otryadlar rakam lari ko‘rsatiladi. Grafikni tuzishda ishlarning yarim 
fabrikatlar olib kelinadigan zavodlardan yoki zavodlar tomon yo‘nalishda olib 
borilishi hisobga olinadi. Yo‘nalishni belgilashda avtomobillarning uarakatlanishi 
sharoitlari uam hisobga olinadi. Sement-beton qoplamalarini qurishda betonning 
zarur mustahkamlikka ega bo‘lishi uchun katta masofalarni aylanib o‘tish talab 
etiladi. Asosning qo‘shimcha qumli qatlamlarini yotqizishda ishlarning shunday 
yo‘nalishi tanlanadiki, bunda qum qatlamdan uarakat bo‘lmasligi kerak. SHuning 
uchun yuqori qatlamlar uchun barcha materiallar tayyor asos bo‘yicha etkazib 
beriladi va undan qum qatlamga tuqiladi. Kuzda yarim fabrikatlar, ayniksa issiq 
korishmalarni uzoq tashimaslik uchun ishlar zavod tomon yo‘nalishda olib boriladi. 
Grafikni tuzishda bunday xususiyatlar albatta hisobga olinishi va zarur bo‘lganda 
ishlarni tashqil qilish hisobi va rejalariga tuzatishlar kiritilishi lozim.