2-Mavzu: yerning paydo bo’lishI, tarkibi va tuzilishi

Қуёшдан келаётган иссиқлик энергиясининг таъсири Ер юзасида йил фаслларининг алмашиниши билан ўзгариб туради. Қуёш таъсирида Ериинг устки қатламларигина (1-20 м.гача) исийди, пастки қатламларда (30-35 м.да) эса температура доимо бир хилда бўлади

• Қуёшдан келаётган иссиқлик энергиясининг таъсири Ер юзасида йил фаслларининг алмашиниши билан ўзгариб туради. Қуёш таъсирида Ериинг устки қатламларигина (1-20 м.гача) исийди, пастки қатламларда (30-35 м.да) эса температура доимо бир хилда бўлади
• Ернинг марказий қисмидаги 4000-5000°С иссиқликнинг қатламларга тарқалиб туриши натижасида устки қатламдари ҳам исий бошлайди. Шунинг учун ҳам ҳар 30-35 м чуқурликда иссиқлик 1° ортиб боради.
• Ернннг зичлиги. Ернинг устки қатламида учрайдиган тоғ жинсларининг солиштирма оғирлиги ўртача 2,6 2,8 дир.
• Қатламларнинг зичлиги Ернинг марказига яқинлашган сари қуйидагича ортиб боради.
• Ер юзасидаги зичлик 2,66
• 500 м чуқурликдаги зичлик 3,30
• 800 ..."." 3,75
• 1300 5,00
• 2500 7,40
• 5000 10,80
• Ернинг марказидаги 11,30
• Шунинг учун ернинг ўртача зичлиги 5,52 деб ҳисобланади. Зичликнинг марказига томон оргиши билан қатламларда босим ҳам ортади. Шунга бионан ернинг марказидаги босим 3 милион атмосфера босимига баравар деб тахминланади.

5. Ер шариниг ва ер пўстанинг физик хосса - хусусиятлари билан бир қаторда ушгаг химиявий таркибини билиш учун ҳамма тоғ жинслари кимевий анализ қилинади.

• 5. Ер шариниг ва ер пўстанинг физик хосса - хусусиятлари билан бир қаторда ушгаг химиявий таркибини билиш учун ҳамма тоғ жинслари кимевий анализ қилинади.
• Бунинг учун ер пустини ташкил этган вулкан жинсларидан олиигав намуналар терилади. Ҳозирги вақтда Ернйнг 10-12 км чуқурликкача жойлашган қатламини текшириш мумкин, ундан чу-қурдаги қатламларнинг химиявий таркиби тахминан физик метод-ларга асосланиб аниқланади.
• Ер шарининг устки қисми ҳаво ва сув қобиғи билан ўралган бўлиб, огирлиги жихатдан бу иккала. қобиқ ер массасининг 6,04 % ини, ҳар хил қаттиқ: магаатик жинслар; сланец, қумтош ва охактошлар эса 93,06% ташкил этади. Умумая ер пўстининг химиявий таркибини биринчи марта олимлардан Ф.У.Кларк, ва В.И.Вернадский, А.Е.Фарсман, В.М.Гольдшмидт ва бошқалар аниқлашган. Улар илмий адабиётлардан фойдаланиб ва 5000 6000 га яқин турли тоғ жингларини анализ қилиб, ер пўстининг ўртача химиявий таркибини аниқлаганлар. Булардан баъзи бирлари жядвалда берилган.