2-мавзу: Уруғ-қабила ва миллий динлари. Жаҳон динлари: буддизм ва христианлик Режа

синтоизм билан буддизмни тенг кўриб, хар иккаласига эътиқод 
киладилар; ҳаётий маросимлар – туғилиш, никоҳ кабилар синтоизм 
ибодатхоналарида бажарилса, дафн этиш ва марҳумни хотирлаш 
маросимлари Буддизм ибодатхоналарида ўтказилади. 
Синтоизм билан Буддизмнинг бир-бирига таъсири кучли. Синтоистлар 
Буддизм дини учун ибодатхоналар қуриш билан чекланмадилар, балки ўрта 
асрларга келиб синто-будда қўшма ибодатхоналари вужудга кела 
бошлаган. Синтоизмнинг ўзига хос хусусияти ўзи тарғиб қилган худога 
сиғиниш, бошқа миллат кишиларининг бу динга сиғинишини маън 

---

этишдан иборат. Синтоистларнинг муқаддас китоби бўлмаган, аммо 
ибодатхоналарда ёзилган диний афсоналар учраб туради. VIII асрга 
келиб оғзаки диний афсоналар асосида "Кодзики" (қадимги ишлар 
тўғрисида ёзувлар) номли диний китоб пайдо бўлди. Унда асосан 
императорлар сулоласининг келиб чиқиши илоҳийлаштирилган. VIII-Х 
асрларда сиғиниш қоидалари ишлаб чиқилган ва худолар номи рўйхатга 
олинган эди. 
1886 йилдан то XX асрнинг 40 йилларигача синтоизм Япониянинг 
давлат дини ҳисобланар эди. Натижада диннинг структураси ҳам ўзгара 
бошлади, илоҳий рухлар ўрнига император шахси улуғланди. Синтоизмда 
миллий ибодатхоналар кўплаб қурилди. XIX асрнинг охирларига келиб 
моҳиятини йўқота бошлаган синтоизм 1945 йилда давлатдан ажратилди. 
Хозирга пайтда синтоизм тарафдорлари унчалик кўп эмас, аммо уни замонга 
мослаштиришга уринишлар давом этмоқда.
Яҳудийлик-Яҳудийлик дини асосан яҳудийлар ўртасида тарқалган энг 
қадимий динлардан биридир. Милоддан аввалги биринчи минг йиллик 
бошларида Қуддус (Фаластин)да Мусо пайғамбар фаолияти билан вужудга 
келган. Арабистон ярим оролининг шимолида кўчиб юрган яҳудий қабилалари 
милоддан аввалги XIII асрда Фаластнни босиб олдилар ва милоддан аввалги Х 
асрда исроил-Яҳудия давлатини туздилар. Яҳудийлик дини ана шу 
қабилаларнинг диний урф-одатлари ва Фаластин халқининг айрим 
эътиқодларини ўзида мужассамлаштирган. 
Фанда яҳудийликнинг тўрт босқичи аниқланган. 
1.Энг қадимий яҳудийлик (Библия даври); 
2.Классик яҳудийлик (милоддан аввалги 536, милодий 70 йиллар); 
3.Раввинлар даври; 
4.Янги давр яҳудийлиги (Модернистик яҳудийлик)
4
.