2-mavzu: Umumiy o‘rtа tа’lim maktab kimyo fani mazmunining rivojlanib borish tarixi

CuO + H₂ = Cu + H₂O

Bu reaksiyada ikki protzess mis qaytariladi, vodorod esa oksidlanadi, ikki yoqlama tabiat: mis qaytarilib, ayni vaqtda vodorodni oksidlaydi, vodorod esa oksidlanish bilan birga, o'zi misni qaytaradi. Bu reaksiya prozessida "qarama -qarshiliklar kurashi" sodir bo'ladi.

O'quvchilarni ilmiy-ateizm ruhida tarbiyalash. Kimyo darslarida umuman hamma g'oyaviy tarbiyaviy ishlar kabi, ilmiy-ateistik tarbiya ham tabiatning kimyoda o'rganiladigan hodisalarini materializm nuqtai nazaridan izchillik bilan izohlashga, o'quvchilarga hozirgi zamon kimyosining va kimyo sanoatining tabiat taraqqiyotiga materialistik qarash to'g'ri ekanligini tasdiqlovchi yutuqlari bilan tanishtirishga asoslanadi.
Kimyo o'qituvchisi shuni qattiq esda tutishi kerak moddalarning xossalari, kimyoviy hodisa, tushuncha va qonunlar materializm nuqtai nazaridan to'g'ri talqin qilinmasa, yaxshi ateistik tarbiya haqida so'z ham bo'lishi mumkin emas.
Kimyoviy protsesslar bilan bog'liq bo'lgan barcha diniy "mo'jizalar" keng ommani aldashi, ularni mamlakatning siyosiy hayotida faol ishtirok etishdan chalg'itish maqsadida, tabiat hodisalarini buzib talqin etishdan iborat ekanligiga:kimyo va kimyo sanoati rivojlangan sari imkoniyatning tabiatni o'ziga tobora ko'p bo'ysundirishga va tabiatdan o'z amaliy maqsadlari uchun tobora ko'p foydalanishiga o'quvchilarni ishontirish:dinning ilmiy tekshirishlarga va ilg'or olimlarga qarshi kurashini ko'rsatish kerak.
Bizning mamlakatimizda diniy xurofotlarga qarshi kurash dinga ishonuvchilarga yoki din peshvolariga qarshi kurash deb qaralmaydi, ilmiy materialistik dunyoqarashning g'ayri ilmiy, diniy dunyoqarashga qarshi g'oyaviy kurashi deb, kishilarning hozirgi zamon fani hamda texnikasiga zid diniy xurofotlardan qutulishlarida ularga yordam berish maqsadida olib boriladigan kurash deb qaraladi.
Kimyo o'qituvchisi ilmiy-ateistik tashviqot sohasidagi ishini sistemali suratda butun kimyo kursi davomida olib boradi, bunda asosan quyidagi mavzu va masalalardan foydalaniladi:
1. Moddalar va ularning o'zgarishi.
2. Molekulyar atomistik ta'limot.
3. Kimyoning asosiy qonunlari.
4. Havo, kislorod
5. Yonish.
6. Suv va eritmalar
7. Azot va fosfor.
8. D. I. Mendeleyevning elementlar davriy qonuni va davriy sistemasi.
9. Atomlarning tuzilishi.
10. Organik moddalar.
O'quvchilarni ilmiy ateizm ruhida muvaffaqiyatli suratda tarbiyalash o'qituvchining o'ziga-uning o'z ishining muhim ekanligini tushunishda, faktik materialni bilishiga, shuningdek, bu ishni o'tqazish metodikasini yaxshi o'ylab olishga va unga e'tibor bilan qarashiga bog'liqdir.
O'quvchilarni vatanparvarlik, xalqparvarlik ruhida tarbiyalash, yangi kishiga xos xislatlarni ularda hosil qilish. Kimyo o'qituvchisi o'z faoliyatida bugungi hozirgi zamon texnikasi asoslarini qiziqtirib, kelajak ixtisos olish uchun yaqinlashtirib hamda kelajak xayotlarida kerak bo'ladigan bilim va maslaklarni o'quvchilarga etqazishi kerakdir. Dars berish jarayonida o'qituvchi:

1. 
   Materialni ravshan, to'lqinlanib, ehtiros bilan bayon etishi.
   
2. 
   Kimyoviy eksperimentdan keng foydalanishi.
   
3. 
   O'quvchilarning e'tiborini kimyoviy hodisalarning tashqi qiziqarli tomonidan bu hodisalarning mohiyatiga qaratib borishi.
   
4. 
   O'quvchilarning nimalar bilan qiziqishiga doimo e'tibor berishi.
   
5. 
   Kimyoning nazariy materialini yangi jamiyat qurilish masalalari bilan chambarchas bog'lab olib borishi.
   
6. 
   Kimyo va kimyo sanoatining muvaffaqiyatlarini tanishtirishi.
   
7. 
   Mashhur kimyogar olimlarni va kimyoviy ishlab chiqarishning novatorlarini ta'riflab berishi.
   
8. 
   Bizning ilg'or kishilarimizning vatanimizga sadoqat bilan xizmat qilayotganliklarini ochib berishi kerak.
   

O'qituvchi kimyo o'qitish jarayonida, o'quvchilarni:
a) moddalarni bilib olish va ular bilan ishlay bilishga;
b) kimyoviy hodisalarni kuzatish va ularni izohlab berishga;
v) laboratoriyadagi asbob uskunalar bilan ishlay olishga;
g) eng muhim kimyoviy operatsiyalarni bajarishga;
d) osonroq kimyoviy tajribalarni bajara olishga;
e) kimyoviy masalalarni yecha olishga;
j) darsliklardan, spravochniklardan va boshqa kimyoviy adabiyotdan foydalana olishga o'rgatib borishi kerakdir.
Tekshiruv savollari:
1. Dunyoviy fanlarning rivijlanishdagi ahamiyati.
2. Materializm, idealizm, vitalizm, ateizm va boshqa dunyoviy yo’nalishlarni sharhlang.
3. Fanlar orqali millatparvarlik, vatanparvarlikni yoriting.
4. Ma’naviyat va ma’rifatni sharhlashda o’zbek olimlarini misol keltiring.
5. Kimyo fani va kimyo o’qitish metodikasi fanlarining rivojlanishi bosqichlarini ayting.
6. Olimlar, ularning fanga qo’shgan hissalari haqida fikr yuriting.
7. Kimyo rivojlanishidagi davrni tahlil qiling.
8. Ta’lim-tarbiya yunalishlarini tushuntiring.