2-Mavzu: Transport turlari va temir yo’l transportining rivojlanish tarixi. Reja



Download 1,39 Mb.
bet6/9
Sana15.06.2022
Hajmi1,39 Mb.
#674586
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
2-Mavzu.

quvur transporti. quvur transporti eng zamonaviy transport turlaridan biri bо’lib, neft va gaz mahsulotlarini uzoq masofalarga yuqori bosimda haydash uchun qо’llanadi. quvur transporti yо’llari quruqlikdagi har qanday manzillar orasini tо’g’ri yо’nalishda asosan qisqa yо’l bо’ylab bog’laydi. quvur transportida boshlang’ich kapital sarf-xarajatlar avtomobil va temir yо’llarga nisbatan taxminan ikki barobar kam, tashilgan yukka nisbatan metall sarfi ham kam.
quvur yо’llarida muntazam bosimni ta’minlab turish uchun neft yо’llarida kо’plab qayta sо’ruvchi stansiyalar, gaz yо’llarida esa kompressor stansiyalar qurishga tо’g’ri keladi. О’zbekistonda quvur transportining transport tizimida alohida о’rni bо’lib, katta miqdorda neft va gaz tashishlarni amalga oshiradi.
Ilk bor temir yо’l sifatida metallurgiya zavodi sexlarida va konlarda ichki texnologik tashishlar uchun izli yо’llar qо’llangan. Yog’och izli yо’llar orqali arqon va suv charxpalagi yordamida ruda ortilgan aravachalar (vagonetka) harakatlangan. Keyinchalik yog’och izlarning ustini temir lentalar bilan qoplab, harakatni yengillashtirishga erishilgan. XVIII asr oxirida birinchi chо’yan izli yо’llar paydo bо’lgan va aravachalar otli ulov yordamida harakatlangan. Ammo, ular sanoatda ishlab chiqarishning mashinalashtirilishi davridagi talablarni qondira olmagan.
1803-yilda ingliz ixtirochisi R. Trevitik tomonidan birinchi transport mashinasi- parovoz yaratilib izli yо’l bо’ylab bug’ mashinasi yordamida harakatlantirildi (rasm 2.10). Avvaliga harakat bug’ mashinasidan g’ildiraklarga tishli uzatish orqali berildi.



Rasm 2.10. Birinchi parovoz


1814-yilda angliyalik Dj. Stefenson о’zining «Blyuxer» nomli birinchi parovozini yaratdi va 1823-yilda Darlington shahrida birinchi parovoz quruvchi zavodni ishga tushirdi.


Dj.Stefenson rahbarligida Stokton-Darlington oralig’ida umumfoydalanish uchun mо’ljallangan 21 km uzunlikdagi birinchi temir yо’l qurilib, 1825-yil 27-sentabrda tantanali ravishda ishga tushirildi. Birinchi poyezdni Dj. Stefensonning о’zi boshqardi.
Angliyadan keyin temir yо’llar boshqa davlatlarda ham qurila boshladi. 1830-yili AqShda, 1832-yili Fransiyada, 1835-yili Germaniya va Belgiyada va, nihoyat, 1837-yilda Rossiyada temir yо’llar qurila boshlandi.

Download 1,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish