2 mavzu. Sanoat tarmoqlari korxonalarining ishlab chiqarish fondlari va asosiy fondlarning eskirishi va amortizatsiyasi. Reja


Uskunalarni yuklanish koeffitsienti



Download 76 Kb.
bet6/6
Sana08.06.2023
Hajmi76 Kb.
#949726
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
2 mavzu

Uskunalarni yuklanish koeffitsienti ham uskunalardan vaqt bo`yicha foydalanishni tavsiflaydi. Smenalilik koeffitsientidan farqli ravishda,
mahsulotning mehnat sig`imini hisobga oladi. U mazkur uskunada tayyorlangan barcha mahsulotlar mehnat sig`imining uning ishlash vaqti fondiga nisbati orqali aniqlanadi. Mazkur misolda ushbu koeffitsient quyidagicha bo`ladi:
Kyuk= =0,72

Uskunadan integral foydalanish koeffitsienti uskunadan ekstensiv va intensiv foydalanish koeffitsientlarining ko`paytmasi orqali aniqlanib, uning vaqt va quvvat bo`yicha band bo`lishini (foydalanilishini) kompleks xarakterlaydi.
Bizning misolimizda Keks q 0,71 va Kint q 0,8 bo`lganligi tufayli, uskunadan integral foydalanish koeffitsienti quyidagiga teng bo`ladi:
Kintegr= Keks*Kint=0,71*0,8=0,57
Korxonaning asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishning umumiy va qiymat ko`rsatkichlari nuqtai nazaridan kelib chiqqan holda, avvalo fond qaytimi haqida to`xtalib o`tish kerak. U asosiy fondlar birligiga (qiymati bo`yicha) to`g`ri kelgan mahsulot ishlab chiqarishni xarakterlaydi.
U mahsulot sotishdan tushgan bir yillik tushumning (V) asosiy ishlab chiqarish fondlarining o`rtacha yillik qiymatiga nisbati sifatida aniqlanadi:
Fk = ;
Mahsulotning fond sig`imi - fond qaytimiga teskari qiymat bo`lib, quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Fs= ;
Fond sig`imi kapital qo`yilmalari (investitsiyalar)ni tejash yoki ko`paytirish bilan uzviy ravishda bog`liq bo`ladi. Masalan, mahsulot fond sig`imi pasayib, uning ishlab chiqarish hajmi doimiy yoki o`suvchi bo`lganda asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanish sharoitlari yaxshilanadi, demak, kapital qo`yilmalarini tejash uchun imkoniyat tug`iladi. Uni topish uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
Ek = Fe x V
Bu yerda:
Ek – kapital qo`yilmalarni tejash, so`m;
Fe – hisobot yilida mahsulot fond sig`imining o`tgan yildagiga nisbatan o`zgarishi, so`m.
Har bir korxona o`z tasarrufidagi asosiy ishlab chiqarish fondlaridan iloji boricha unumli foydalanishga intilishi lozim. Bunga fondlarni ish bilan tahminlashni yaxshilash tufayli ishlab chiqarish va mahsulotlarni sotish hajmini oshirish, nisbiy xarajatlarni kamaytirish, foydani oshirishdan tashqari asosiy fondlarda jamiyatning o`tmishda narsa holiga aylangan mehnati mujassamlanganligi ham zaruriyat tug`diradi.
Korxona asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni yaxshilashning asosiy yo`nalishlari sifatida quyidagilarni ko`rsatish mumkin:

  • smena davomida uskunalar bekor turib qolishini qisqartirish va uning oldini olish;

  • uskunalarning smenalik koeffitsientini oshirish;

  • bekor turuvchi uskunalarni qisqartirish va tugatish;

  • ta`mirlash va profilaktika tadbirlarini o`z vaqtida va sifatli ravishda amalga oshirish;

  • uskunalarni ekspluatatsiya qiluvchi xodimlarning malakasini oshirish;

  • ishlab chiqarishni tashkil etishni va resurslar bilan tahminlashni yaxshilash.

Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Asosiy fondlar nima va ularning kengaytirilgan ishlab chiqarishdagi roli qanday?
2. Asosiy ishlab chiqarish fondlari tuzilmasi deganda nima tushuniladi hamda ularning sanoat tarmoqlari bo`yicha farqlanishiga nima sabab bo`ladi?
3. Zamonaviy amortizatsiya siyosatining mohiyati va ahamiyati nimada?
4. Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishning ekstensiv va intensiv ko`rsatkichlari qanday?
Download 76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish