2-мавзу. Реал секторни давлат томонидан тартибга солиш тўҒрисидаги назарий қарашлар ва унинг эволюцияси

Иқтисодий сиёсатнинг асосларини ишлаб чиққан биринчи иқтисодчи Давид Рикардо бўлиб, у қийматнинг меҳнат назарияси объектив иқтисодий қонуни негизида кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришни таъминловчи капиталнинг жамғарилишида иқтисодиётнинг ўз-ўзидан ҳаракатга келиш манбаини кўрди ва капитал жамғарилишига олиб келмайдиган даромадларнинг барча турларини қоралади.

Иқтисодий сиёсатнинг асосларини ишлаб чиққан биринчи иқтисодчи Давид Рикардо бўлиб, у қийматнинг меҳнат назарияси объектив иқтисодий қонуни негизида кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришни таъминловчи капиталнинг жамғарилишида иқтисодиётнинг ўз-ўзидан ҳаракатга келиш манбаини кўрди ва капитал жамғарилишига олиб келмайдиган даромадларнинг барча турларини қоралади.

Кейнс ўзининг дастлабки тадқиқотларида Сэй қонунини инкор этган ҳолда самарали талаб назариясини асослаб берди. Кейнсгача бўлган даврда классиклар томонидан Сэй қонуни қабул қилинган бўлиб, унга мувофиқ таклиф ўз талабини юзага келтирар эди. Кейнс эса, аксинча, жами талаб ўз таклифини юзага келтириши ғоясини илгари сурди.

• Кейнс ўзининг дастлабки тадқиқотларида Сэй қонунини инкор этган ҳолда самарали талаб назариясини асослаб берди. Кейнсгача бўлган даврда классиклар томонидан Сэй қонуни қабул қилинган бўлиб, унга мувофиқ таклиф ўз талабини юзага келтирар эди. Кейнс эса, аксинча, жами талаб ўз таклифини юзага келтириши ғоясини илгари сурди.

Молиявий компенсация ўрнини қоплаш сиёсати назарияси шундан иборатки, бунда давлат ишлаб чиқариш динамикаси ва тўловга қобилиятли талаб динамикаси ўртасидаги фарқни солиқлар ва давлат харажатларини онгли равишда ўзгартириш воситаси орқали ўрнини қоплашни ўз зиммасига олиши лозим.

• Молиявий компенсация ўрнини қоплаш сиёсати назарияси шундан иборатки, бунда давлат ишлаб чиқариш динамикаси ва тўловга қобилиятли талаб динамикаси ўртасидаги фарқни солиқлар ва давлат харажатларини онгли равишда ўзгартириш воситаси орқали ўрнини қоплашни ўз зиммасига олиши лозим.
• Камомадли молиявий таъминлаш назарияси шундан иборатки, бундан ўзининг солиқ тушумлари камаяётган даврларда ўз харажатларини орттириши лозим, бу эса муқаррар равишда бюджет камомадини келтириб чиқаради.