2-mavzu: Po‘lat Mo‘min va Qudrat Hikmatning hayoti va ijodi. Xudoyberdi To‘xtaboyev va Farhod Musajon hayoti va ijodi. Miraziz A’zam va Tursunboy Adashboyev hayoti va ijodiy faoliyati. Rеja

Tursunboy Adashboyev (1939- yilda tug‘ilgan) 
Taniqli 
bolalar 
shoiri 
Tursunboy 
Adashboyev 
1939- 
yilda 
Qirg‘izistonning O‘sh viloyatiga qarashli Olabuqa tumanidagi Safed Bilol 
qishlog‘ida tug‘ilgan. U Toshkent davlat universitetini hamda Moskvadagi Jahon 
adabiyoti institutini bitirgan. „Kamolning olmasi“ deb nomlangan birinchi kitobi 
1967-yilda talabalik chog‘idayoq nashr etilgan. Keyinchalik Toshkentdagi „Yosh 

---

gvardiya“, Bishkekdagi „Mektep“ nashriyotlarida „Biz sayohatchilar“, „Ola-Tovlik 
bo‘laman“, „Arslonbob sharsharasi“, „Surnay“, „Nur daryo“, „Guldasta“, 
„Olatog‘-lolatog‘“, „Oqbo‘ra to‘lqinlari“, „Sovg‘a“, „Arslonbob afsonasi“, 
„Sichqonning orzusi“, „Uch bo‘taloqva sirli qovoq“ to‘plamlari bosilib chiqqan.
Tursunboy Adashboyev kulgiga boy, hazil-mutoyiba bilan yo‘g‘rilgan 
asarlari boshqa xalqlar tillariga ham o‘girilgan. Masalan, “Olti oyoqli xo‘tikcha”, 
“Olatog‘ ohanglari” singari bir talay asarlari rus, qozoq, tojik tillarida chop etilgan. 
Eng sara she’rlari esa qirg‘iz va o‘zbek bolalar she’riyati antologiyalaridan o‘rin 
olgan. Kichkintoylarga qisqa va lo‘nda qilib she’rlar yozish, qissadan hissa 
chiqarish Tursunboy Adashboyev ijodining eng muhim fazilatlaridan biridir. 
Ijodkorning „Sumalak“ sarlavhali she’ri shu jihatdan xarakterli: 
Boychechaklar nish urib, 
O turguncha o‘rnidan. 
Bahor qishni tarnovga, 
Osib qo‘ydi burnidan. 
Yoki bolalarning cheksiz xayoloti bilan bog‘liq bo‘lgan „Tugma“ deb 
nomlangan mashqi ziyrak kuzatuvchanlikning mahsulidir: 
Iqtidorli shoirning ravon she’rlarini o‘qir ekanmiz, ijodkor quvnoq, yengil 
kulgi vositasida kichkintoylar dunyosiga xos murakkab holatlarni ochib berishga 
har doim katta e’tibor berishini ko‘ramiz 
Chunonchi, „Ahil do‘stlar“ she’rida Suhrob bilan Jahongir ismli ikki do‘st 
bitta bog‘chaga qatnab, hatto muzqaymoqni ham teng bo‘lib yeyishadi. Bu ikki 
oshna-og‘ayniga to‘p sovg‘a qilinadi.
Kitob va daftarning qadr-qimmatiga yetmaydigan, xususan, daftarni isrof 
qiladigan bolakaylar ko‘p uchrab turadi. Shoir „O‘n ikki varaq daftar“ she’ri orqali 
ana shunday o‘quvchilarni hajv ostiga oladi: 
O‘n ikki varaq daftar 
Xolis xizmat etmadi. 
„Lo-la, osh, o-l“ so‘zini 
Yozish uchun yetmadi... 

---

Tursunboy Adashboyev jahon bolalar she’riyati vakillarining asarlarini 
o‘zbek tiliga tarjima qilish borasida ham faol. Volter De Lamer, Yan Bjexva, 
Korney Chukovskiy, Samuil Marshak, Musa Jong‘oziyev, Qodir Mirzaliyev, 
Og‘ageldi Allanazarov, Kanibek Junushev, Saydali Ma’mur, Leons Briyedis, 
Yesken Yelubayev she’rlarini yosh kitobxonlar Tursunboy Adashboyev 
tarjimasida sevib o‘qishadi. 
O'zbek bolalar she'riyatida Vatan mavzusi, yugorida qayd etilganidek, 
bolalar adabiyotining ilk gadamlaridan boshlanadi. Shoirlarimiz dil tug`yonlarining 
eng baland pardalarini doimo aziz-u mukarram ona-Vatan vasfiga bag`ishlaydilar, 
uning go`za11ik1arini to`lib-toshih madh etadilar. Zero, Vatan Ona qadar 
muqaddas, Ona gadar mukarram, Ona gadar musaffodir. Vatan-
fling noz-nc'matlari, boyliklari qanchalik gadrli, bog'-u bо`ston1ari, gulzor-u 
chamanzorlarni qanchalik go`zal bo`1sa, tog'-u toshlari, ciio'i-u biyobonlari ham 
shunchalar go`za1 va gadrlidir.
Ona-Vatan tabiati oshuftasi T. Adashboyevning „Chilla chiqib" sarlavhali 
ushbu she'rida Vatan qishining mukammal manzarasi chizilgan.