2-mavzu. O‘zbekistonning qadimgi gidrotexnik inshootlari. «Loyqa» dagi dehqonchilik va «Qayr» polizlari



Download 0,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/9
Sana15.11.2022
Hajmi0,49 Mb.
#866289
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
2-маъруза



2-mavzu. O‘zbekistonning qadimgi gidrotexnik inshootlari. 
«Loyqa» dagi dehqonchilik va «Qayr» polizlari. 
Qumloq va loyqalar sel 
suvining tog‘ etaklaridan 8-10 km quyiroqdagi nishabsiz keng maydonga borib 
yoyilgan yerlarda cho‘kadi. Har yil bahorda sel suvi bilan qoplanadigan bu tekislikni 
mahalliy aholi «yoyilma» deb yuritgan. Sel suvi bilan yoyilmaga kelib cho‘kkan 
suyuq bo‘tana cho‘kmani esa «loyqa» deb ataydi. Dehqonchilik uchun bu loyqaning 
ajoyib agrotexnik xususiyati bor. Loyqa tarkibidagi qumlar uning ostiga cho‘kib, 
yerni g‘ovaklashtirsa, mayda loyqa massalari yer betida qotib, namni o‘z bag‘rida 
uzoq vaqt saqlaydi. Loyqaning bu hayotbaxsh xususiyatini yaxshi bilgan dehqonlar 
qadim zamonlardan beri loyqada dehqonchilik qilib kelgan. 
Har bir soy etagidagi loyqa bosadigan yoyilma qishloq aholisi o‘rtasida 
qadim-qadim zamonlardayoq taqsimlangan bo‘lib, har yili bahorda sel kelganda 
dehqonlar urug‘larini ot, tuya yoki eshaklarga ortib yoyilma tomon shoshilar va sel 
olib kelgan loyqaning beti qotmasdan ekin urug‘larini sepib olishga harakat qilar 
edi. Loyqaga asosan boshoqli va dukkakli ekinlar, shuningdek qovun, tarvo‘z, 
qovoq, kunjut va boshqalar ekilib, yozda mutlaqo sug‘ormasdan hosil olinardi. 
Loyqadagi dehqonchilik kabi ibtidoiy ziroatchilikning yana bir ajoyib 
qadimiy uslubi ko‘hna Xorazm yerlarida saqlanib, bobo dehqonlarimizdan bizgacha 
yetib kelgan. Xorazmliklar uni «qayr dehqonchiligi » deb yuritishadi. «Qayr» deb 
aslida daryo va uning shaxoblari hamda yirik sug‘orish tarmoqlarining yuqori 
oqimida arkalarning har ikki soxillari bo‘ylab cho‘zilgan pastlik yerlarga aytiladi. 
Bunday suv bo‘yi qayrlarida sizot suvlarining nami yuqori bo‘lsada, ammo boshoqli 
yoki dukkakli o‘simliklar ekilmay, odatda faqat qovun va qovoq kabi poliz ekinlari 
yetishtirilgan.

Download 0,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish