2-mavzu: Moliyaviy Rejalashtirish va tartibga solish

Investitsiyaning rentabelligini hisoblash metodi (Profitability Index, PI)

• 
  Diskontlashtirilgan daromadlarning diskontlashtirilgan investitsiya harajatlariga nisbatini hisoblab topishga asoslangan. Bu qanday holatda investor boyligi o’sishi mumkinligini ko’rsatib beradi va quyidagicha aniqlanadi:
  
• 
  Investitsiya rentabelligi ko’rsatkichi firma (yoki investor) mablag’lari 1 so’m hisobida qanday hollarda o’sishini aniqlash imkonini beradi. Investitsiyalarning rentabelligi va sof joriy qiymat ko’rsatkichlari taqqoslama baholash shuni ko’rsatadiki, sof joriy qiymati o’sishi bilan investitsiyalar rentabelligi ham o’sadi va aksincha. Agar rentabellik ko’rsatkichi “1”ga teng yoki undan kichik bo’lsa, loyiha rad etilishi kerak, chunki u qo’shimcha foyda keltirmaydi. NPV=0 da investitsiyalarning rentabelligi hamisha 1 ga teng bo’ladi
  

Qoplanish davrini hisoblash metodi (Payback Period, PP)

• 
  investitsion qo’yilmalarni to’liq qoplanish muddatini anglatadi. Ushbu metod asosida investitsiyalarni baholash investorning asosiy maqsadiga investitsion loyihaning daromadliligi emas, balki boshqa sabablar (ijtimoiy, ekologik va boshqa), shuningdek loyihaning likvidliligi asosiy qiziqish uyg’otganda qo’llash o’rinlidir. Chunki ushbu metodda pul oqimlarining davriy qiymati hisobga olinmaydi. Ushbu metodda pul oqimlarining qaysi davrgacha boshlang’ich investitsiyani qoplashi asosiy kasb etadi. Misol uchun ma’lum X-loyihaga 100 mln. so’m investitsiya qilindi. Pul oqimlari 1-yilda 15 mln. so’m, 2-yilda 22 mln. so’m, 3-yilda 33 mln.so’m, 4-yilda 41 mln.so’m, 5-yilda 50 mln.so’mni tashkil qildi. Umumiy pul oqimlari 161 mln. so’mni tashkil etadi. Demak, loyiha 4-yil ichida o’zini to’liq qoplaydi. Yanada aniqroq hisoblaydigan bo’lsak:
  
• 
  
• 
  
• 
  INVESTITSION PORTFELNI SHAKLLANTIRISH Har qanday investitsiyani amalga oshirish, u yoki bu tarzda, investor erishishi kerak bo'lgan vazifalarni belgilash bilan bog'liq. Bu quyidagilar bo'lishi mumkin: naqd pul in'ektsiyalari miqdorini oshirish, tez va katta foyda olish, yuqori likvidlik darajasiga ega qimmatli qog'ozlarni to'plash va o'z mablag'lari uchun xavf darajasini kamaytirish. Bunday holda, ko'rsatilgan parametrlardan birining ustunligi har doim boshqa barcha parametrlarning o'zgarishiga olib keladi. To'g'ridan-to'g'ri bog'liqlik mavjud: rentabellikning oshishi har doim xavflarni oshiradi, kapital qo'yilmalarning ko'payishi daromadni kamaytiradi, yuqori likvidlik investitsiyalarning o'sish darajasini minimallashtiradi va aksincha. Ammo o'zingizning foydali investitsiya portfelingizni shakllantirish uchun siz bir necha bosqichlardan o'tishingiz kerak. INVESTITSION MAQSADLARNI BELGILASH Birinchi bosqichda siz investitsiyalardan qanday samaraga erishmoqchi ekanligingizni hal qilishingiz kerak. Foyda oling, jamg'arib boring, kompaniyaning hammuallifiga aylaning yoki kompaniyani boshqarishda ishtirok eting, investitsiya qilingan mablag'ni saqlang va hokazo. Maqsadni tanlash bilan birga, ular unga erishish uchun qancha vaqt kerakligini, daromad darajasi qanday bo'lishini, siz qanday xavf-xatarni olishga tayyor ekanligingizni va aktivlarning likvidligining qaysi darajasini ishlatishga tayyor ekanligingizni rejalashtirishadi.