2-mavzu. Marketing strategiyasi

2.2. Strategik rejalashtirish

Har bir firma yoki kompaniya mavjud sharoit, imkoniyatlar, maqsad va resurslar manbalarini hisobga oladigan individual ishlash uslubiga ega bo`lishi lozim.
Hamma korxonalar o`zlarining uzoqqa mo`ljallangan strategiyalarini ishlab chiqishida yuqorida ko`rsatilgan rejalarni hisobga olishlari kerak. Bu esa o`z navbatida tez-tez o`zgarib turadigan bozor sharoitida oldinni ko`ra bilishni ta'minlaydi.
Strategiyani rejalashtirishda marketing muhim rol egallaydi, chunki u strategiyani rejalashtirish uchun kerak bo`ladigan ma'lumotlar bilan ta'minlaydi.
O`z navbatida esa, strategik rejalashtirish tashkilot marketingida katta rol o`ynaydi. Misol uchun, marketing xizmati strategik rejalashtirishni ishlab chiqaradigan bo`limlari bilan firmaning strategik maqsadi uchun birgaliqda ish olib boradi.
Ma'lum sabablarga ko`ra, hozirgi vaqtda firmalar kompleks strategik rejalashtirishni ishlab chiqish imkoniyatiga ega emaslar, shuning uchun ular biznes rejani ishlab chiqish bilan chegaralanmoqdalar.
Rivojlangan davlatlar yirik kompaniyalarining tajribalariga ko`ra, firma yoki tashkilotning tashkil topish bosqichlaridayoq uning o`ziga xos xususiyatlari va asosiy faoliyat yo`nalishiga qarab missiya va strategik maqsadni ishlab chiqish lozim. U nafaqat milliy bozorda, balki jahon bozorida ham real muvaffaqiyat vositalarini o`zida jamlashtirishi lozim.
Tajribali ishlab chiqarish hamda strategik reja va marketing dasturini amalga oshirishda, milliy tadbirkorlar va ishbilarmonlar (biznesmen) manbalarni nafaqat chel el firmalaridan, balki o`z navbatida ish yuritayotgan ilg`or milliy firmalardan ham olish mumkin.
«Strategiya» so`zi yunoncha «strategos» so`zidan olingan bo`lib, «general san'ati» degan ma'noni bildira di.
Strategik rejalashtirish tashkilotning global, uzoqqa mo`ljallangan maqsadlarini va uni amalga oshirish mexanizmini o`zida mujassamlashtiradi.
Vaqtga bog`liq holda, strategik reja qisqa muddatli (yillik) yoki uzoq muddatli (kompaniyaning joriy faoliyati bilan bog`liq holda) bo`ladi.
Qisqa muddatli reja joriy sharoitni, kompaniyaning maqsadini, uning kelasi yilgi strategiyasini, faoliyat programmasini, byudjet va boshqarish usullarini o`z ichiga oladi.
Uzoq muddatli reja zamirida korxonaga kelgusi bir necha yiddan keyin ta'sir qilishi mumkin bo`lgan ichki va tashqi omillarni baholash yotadi.
Uzoq muddatli reja asosida uzoq muddatli maqsad, zarur resurslar va rejani amalga oshirish uchun kerak bo`ladigan marketing strategiyasini ishlab chiqaradi.
Korxonaning vazifalari shartiga qarab uzoq muddatli reja vaqti-vaqti bilan yangidan ko`rib turilishi kerak.
Shuning uchun korxona o`zgaruvchan muhitdan o`ziga nafli jihatdan foydalanish uchun strategiyalarni ishlab chiqadi. U esa bir tomondan kompaniyaning imkoniyatlari va maqsadlaridan kelib chiqqan holda jarayonni joylashtirish bo`lsa, boshqa tomondan esa bozor kon'yunkturasining o`zgarishidan kelib chiqqan holda jarayonni joylashtirishdir.
Strategiyalar nimani o`z ichiga oladi? Bu savollarga javob berish uchun bosqichlarni ko`rib chiqamiz: tahlil, rejalashtirish, amalga oshirish va tekshiruv (nazorat). Quyidagi 2.1-rasmda strategiyani va marketingni rejalashtirish uchun kerak bo`ladigan rejalashtirish jarayoni ko`rsatilgan.
Jarayonni rejalashtirishdan oldin korxonaning ichki va tashqi analizini olib borish lozim.
Korxonaning kuchli va kuchsiz tomonlarini tahlil qilish zarur. Bu esa keyingi bosqichlarda kerakli ma'lumotlarni marketing tadqiqotlari uchun olib beradi.

Tahlil
Rejalashtirish Strategik reja ishlab chiqish Marketing rejasini ishlab chiqish		Amalga oshirish Rejalarni bajarish		Nazorat Natijalarni miqdorli aniqlash Natijalar bahosi To`g`rilovchi amallar