2-mavzu: Kasb psixologiyasining tadqiqot metodlari Reja: Kasbiy psixologiya fani tadqiqot metodlarining klassifikasiyasi

-kuzatish
davomida to`plangan omillar, ma`lumotlar, natijalarni matematik 
statistik metodlar yordami bilan hisoblab chiqish va miqdoriy tahlil yakunlari 
bo`yicha psixologik sifat talqinini amalga oshirish. Psixologik kuzatish olib
borishdan ko`zlangan maqsad mana bulardan iborat: - kuzatiluvchi vaziyat, holat 
va ob`ektni maksadga muvofiq tanlash, uning oqilona ekanligiga ishonch hosil 
qilish; - kuzatishning dasturini ishlab chiqish, uni amaliyotga tatbiq qilish,
sxematik ifodalanishni yaratish, yig`ilgan natijalarni chizma asosida aks 
ettirish.
Kuzatishning ob`ekti va predmeti quyidagi tuzilishga ega: 
-
kuzatishning ob`ekti
- inson, guruh, jamoa, shaxslararo munosabatlar,
emosional - hissiy kechinmalar, hayvonot olami, shaxsning faoliyati 
ijodiyoti, muomalasi kabilarni o`rganishdan iboratdir.
-
kuzatishning predmeti-
insonning xilma-xil holati, jarayoni, harakatining 
kuchi, jadalligi uzluksizligi, dinamikasi, o`ziga xosligi, uning hamkorlikdagi 
harakati, undagi onglilik, ongsizlik, ongosti holatlarining kechishi, faoliyat va 
muomala kabilarni eksteriorizasiyalashdan tashkil topgandir. Amaliy va gnostik 
holatlar; nutq aktlari: ma`nosi, mazmuni, mohiyati, yo`nalishi, chastotasi, 
ritmikasi, tempi, amplitudasi, davomiyligi, intensivligi, ekspressivligi, uning 
leksikasi, grammatikasi, fonetikasi, lingvistik qurilishi va boshqalar; noverbal nutq 
ifodasini: mimika, pantomima va vokal mimikasi (musiqa ma`nosini tana a`zolari 
orqali ifodalash); vegetativ reaksiyalarning ko`rinishi: rangni qizarishi, oqarishi, 
terlash, nafas olishning tezlashuvi, sekinlashuvi va qiyinlashuvi.
Kuzatishning bosqichma – bosqichliligi, tadrijiyligi (ierarxiyasi) tarkiblari 
quyidagilardan tashkil topadi: - kuzatishning maqsadi, vazifalari, dasturi, 
qaydnomasi: bunda umumiy talablarga rioya qilish, yaxlit qayd qilish,
kundalik, texnika vositalari (faktik holatlar), natijalarning tahlili, talqini va 
g`oyalarni ilgari surish. Kuzatishni ifodalash uslublari: tajribalarda to`plangan 
ma`lumotlarni alomat, belgi va simvolika orqali aks ettirish (piktogramma, chizgi,

---

jadval, anagramma) va turli shakl, xususiyatli bayonnomalar, qaydnomalar yuzaga 
keltirish. 
Psixologiya fanida kuzatishning quyidagi turlaridan foydalanish mumkin:
-izchil, epizodli, dala sharoitli, laboratoriyaviy - sun`iy, tabiiy, xronologiyali, 
davriy, bir martali kabilar. Insonning mehnat faoliyatini kuzatishda quyidagi 
vositalarni qo`llash maqsadga muvofiq:
-