2-Mavzu: Integrallashgan dasturiy vositalar, foydalanuvchining amaliy dasturiy ta'minoti Reja

Nashriyot  sistemalari  —   tipografik  sifatdagi  hujjatlarni  tayyorlash,   

kompyuterli  verstka  (matn  va  grafikani  kitobga,  jurnalga,  broshyuraga  yoki 

gazetaga) birlashtirish uchun zarur. Misol sifatida — Corel Ventura, QuarkXPress, 

Adobe  PageMaker,  MS  Publisher,  FrameMaker  va  boshqa  dasturlarni  misol 

sifatida keltirish mumkin. 

Grafik sistemalari. 

Grafik  axborot  –  sxema,  eskiz,  tasvir,  grafik,  diagramma,  belgilar 

ko‘rinishida ifodalangan ma’lumot yoki berilganlardir.   

Grafik  muharrir  –  grafik  tasvirlarni  yaratish,  muharrirlash,  ko‘rib  chiqish 

uchun dastur.   

Grafik muharrirning asosiy komponentlari: 

shriftlar to‘plami, matn bilan ishlash;  

standart uskunalar;  

rasmlar kutubxonasi;  

rasmlarni birlashtirish;  

maxsus samaralardan iborat.  

Kompyuter grafikasining hammasi bo‘lib: rastrli grafika, vektorli grafika va 

fraktal  grafika  kabi  uch  turini  farqlash  mumkin.  Ular  o‘zaro  ekran  monitorida 

akslantirilganda  yoki  qog‘ozga  chop  etish  jarayonida  tasvirni  shakllantirish 

tamoyillari bilan farq qiladilar.   

Rastrli  grafika  elektron  (multimediali)  va  poligrafik  nashrlarni  ishlab 

chiqishda qo‘llaniladi.   

Rastrli grafika vositalarida bajarilgan illyustratsiyalar, kamdan kam hollarda 

kompyuter  dasturi  yordamida  qo‘lda    yaratiladi.  Ko‘pincha,  bu  maqsadda  rassom 

qog‘ozda  tayyorlagan  illyustratsiya  yoki  fotografiya  skanerlanadi.  Oxirgi   

vaqtlarda  rastrli  tasvirlarni  kompyuterga  kiritish  uchun  raqamli  foto-va 

videokameralarni qo‘llash keng ommalashdi.   

Rastrli  illyustratsiyalar  bilan  ishlashga  mo‘ljallangan  ko‘pchilik  grafik 

muharrirlari  asosan  tasvirlarni  yaratishga  emas,  balki  ularni  qayta  ishlashga 

yo‘naltirilgan. 

Vektorli  grafika  bilan  ishlashga  mo‘ljallangan  dasturiy  vositalar  aksincha, 

avvalo  illyustratsiya  yaratishga  va  kamroq  darajada  ularni  qayta  ishlashga 

mo‘ljallangan.  Bunday  vositalar  tashviqot  agentliklarida,  dizaynerlik  byurolarda, 

muharririyat va nashryotlarda  keng foydalaniladi. 

Fraktal grafika bilan ishlash uchun  dasturiy vositalar  matematik hisoblash 

yo‘li bilan avtomatik generatsiya qilishga mo‘ljallangan. 

Fraktal grafika chop etilgan yoki elektron hujjatlarni yaratish uchun kamdan 

kam qo‘lanadi, lekin uni ko‘pincha ko‘ngil ochar dasturlarda qo‘llaydilar. Masalan 

---

bunday  dasturlar  qatoriga  —  Paint,  PaintBrush,  CorelDraw,  MS  PhotoEditor, 

Adobe PhotoShop, 3D MAX Studio va boshqalarni kiritish mumkin.