2-mavzu. Ijtimoiy psixologiyaga kirish. Reja

 
1.4.Sotsial psixologiyaning tarmoqlari: 
 
 
3-mavzu. Ijtimoiy psixologiyaning shakllanish tarixi
 
 
Reja 
1
.Sotsial psixologiyaning rivojlanishi 
2.Xalqlar psixologiyasi 
 
Jamiyat - bu insonlar majmuidir. Uning taraqqiyoti vama‘naviy salohiyati 
ko‗p jixatdan ana shu insonlar o‗rtasida yuzagakeladigan o‗zaro munosabatlarning 
tabiatiga, ular amalga oshiradigan murakkab jtimoiy hamkorlik faoliyatining 
mazmunigabog‗liq. Har bir inson jamiyatda yashar ekan, u unda o‗ziga xos o‗rin 
vamustaqil mavqe egallashga intiladi, shuning uchun u o‗ziga xosintilish, layoqat 
va faollik namunalarini namoyish etadi. Insonlar o‗rtasidaga o‗zaro munosabatlarni 
hamda har bir shaxsning jamiyatdagi o‗rni va uning turlicha ijtimoiy munosabatlari 
tabiatini o‗rganuvchi qator ijtimoiy fanlar mavjud bo‗lib, ularning orasida ijtimoiy 
psixologiya alohida o‗rin zgallaydi. 
Ijtimoiy psixologiya juda qadimiy va shuning bilan birga u o‗ta navqiron 
fandir. Uning qadimiyligi insoniyat tarixi, madaniyati va ma‘naviyatining qadimiy 
ildizlari bilan belgilanadi. Ular aslini olib qaraganda, u yoki bu jamiyatda yashagan 
kishilar o‗rtasidagi ijtimoiy munosabatlarning va tafakkurning xosilasi ekanligi 
Социал психологик сабаблар принципи 
Социал психологик ҳодисаларни, муҳит ва фаолликни 
умумийлиги принципи 
Социал психологик тизимлаш принципи 
Социал психологик ривожлантириш принципи 
 Асосий тармоқлари
Этнопсихология
Оила психологияси
Дин психологияси
Сиёсий психология
Менежмент психологияси
Спорт психологияси
Тадбиқий психология

---

bilan e‘tirof etilsa, u - o‗z uslubiyoti, predmeti va fanlar tizimida tutgan o‗rnining 
yangiligi insoniyat taraqqiyotining eng yangi davrida shakllanganligi va rivojiga 
turtki berganligi bilan tavsiflanadi. Darhaqiqat, ijtimoiy psixologiyaning fan 
sifatida tan olinishi xususida so‗z borar ekan, uning rasman e‘tirof etilishi 1908 yil 
deyiladi. Chunki aynan shu yili ingliz olimi V. Makdugall o‗zining "Ijtimoiy 
psixologiyaga kirish" kitobini, amerikalik sotsiolog E.Ross esa "Ijtimoiy 
psixologiya", deb nomlangan kitobini chop ettirgan edi. Bu asarlarda birinchi 
marta alohida fan - ijtimoiy psixologiyaning mavjudligi tan olindi va uning 
predmetiga ta‘rif berildi. Ikkala muallif ham - biri psixolog, ikkinchisi sotsiolog 
bo‗lishiga qaramay, bu fanning asosiy predmeti ijtimoiy taraqqiyot hamda psixik 
taraqqiyot qonuniyatlarini uyg‗unlikda o‗rganishdir, degan umumiy xulosaga 
kelishgan. 
Rus olimasi G.M.Andreeva ta‘kidlaganidek, ―Sotsial psixologiya sohasida 
ishlayotgan mutaxassisning aslida kim ekanligi psixologmi, faylasufmi yoki 
sotsiologmi - uning ushbu fan predmetiga yondashuvida o‗z aksini topadi, chunki 
agar u sotsiolog bo‗lsa, ijtimoiy qonuniyatlarni avval boshdan jamiyatdagi 
an‘analar va umumiy qoidalar tilida tushuntirishga intilsa, psixolog konkret 
olingan shaxs sixologiyasining qonuniyatlarini umumjamiyat qonun-qoidalariga 
tadbiq etishga harakat qiladi.‖
3
Shuning uchun ham G.Andreeva sotsial psixologiyaning mavzu bahsi haqidagi 
hozirgi zamon qarashlarini umumlashtirib, bu o‗rinda uch xil yondashish: 
sotsiologik, psixologik, ham sotsiologik va psixologik mavjud ekanligini asoslaydi. 
Nima bo‗lganda ham, shuni asosli tarzda e‘tirof etish zarurki, ijtimoiy 
psixologiyaning alohida fan bo‗lib ajralib chiqishiga sabab bo‗lgan ilmiy manbalar 
ikki fan - psixologiya va sotsiologiya fanlarining erishgan yutuqlari va har 
qaysisining doirasida ma‘lum muammolarning yechilishi uchun yana qo‗shimcha 
alohida fanning bo‗lishi lozimligini tan olish tufayli yuzaga keldi. Shuning uchun 
ham uzoq yillar mobaynida ijtimoiy psixologiya sohasida tadqiqotlar olib 
borayotgan shaxsning kimligiga qarab, izlanishlarning natijalarida u yoki bu 
yondashuv - psixologik yoki sotsiologik yondashuvning ustuvorligi yaqqol ko‗zga 
tashlandi. Demak, bu fanning tug‗ilishi, o‗z predmeti sohasini aniqlab olishiga 
sabab bo‗lgan sotsiologiya va psixologiya fanlaridir va bu fanlar aslida uning "ota-
onalaridir".