2-mavzu: fanning tavsifi: “ilm-fan” yangi bilimni izlash jarayonida, insonning ilmiy faoliyati, ilmiy izlanishning qayd etilgan natijasi. Filologiya fan sifatida lingvistika va uning filologiyaga aloqadorligi

2-MAVZU: FANNING TAVSIFI: “ILM-FAN” YANGI BILIMNI IZLASH JARAYONIDA, INSONNING ILMIY FAOLIYATI, ILMIY IZLANISHNING QAYD ETILGAN NATIJASI. FILOLOGIYA FAN SIFATIDA LINGVISTIKA VA UNING FILOLOGIYAGA ALOQADORLIGI
Filologiya e’tiqodning emas, balki tafakkurning manbalariga asoslangan bo‘lsada, unda tadqiqotchi o‘zi fikrlash jarayonida tayanadigan ko‘plab qonuniyatlar (postulatlar) mavjud. Ular na isbotlanadi, na rad etiladi, ya’ni olimlar “toki biz ishonchliroq dalil-isbot yoki aksini topmagunimizga qadar buni shunday hisoblaymiz” deb kelishib oladilar. Konvensionallik boshqa fanlarga ham xosdir, aniq fanlarda olim o‘zining nazariy tuzilmalariga qonuniyatlar qachon kiritilishini aniq biladi: ular aniq va ongli xarakterga ega. Filologiyada qonuniyat sifatida aksariyat hollarda umum qabul qilingan holat, fikr namoyon bo‘ladi, u ilmiy tasavvurlar bilan emas, balki aql-idrok bilan shartlangan bo‘ladi. Bilimning bunday turi filologiyaning ajralmas va qonuniy unsuridir. Biroq, bilimning mazkur turini ilmiy bilim bilan kesishishi to‘g‘ri kelishi tadqiqotchidan alohida e’tiborni talab qiladi, Chunki, “umumiylik”da ilmiy tafakkur jarayoniga turlicha kiritiladigan bilimning xilma-xil shakllari bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, bular quyidagilar ham bo‘lishi mumkin:

• 
  ishonchli bilimni yaratishga imkoniyat beruvchi haqiqiy qonuniyat;
  
• 
  faqatgina ma’lum shart-sharoitlarda haqiqiy bo‘lgan va aniqlik kiritilishini talab qilgan holat;
  
• 
  xato mulohaza, u qandaydir sabablarga ko‘ra keng tarqalgan.
  

Filologik bilimning ratsionalligi nafaqat ilmiy yondashuvga, balki sog‘lom tafakkur, fikr yuritish, hayotiy donolikka ham asoslanadi, shuning uchun filologiyani bunday tushunish san’atidir.
Savol va topshiriqlar

1. Yangi axborotni olishning qanday yo‘llari bor, ularni sharhlang.

2. Ilmiy adabiyot tadqiqi nimadan boshlanadi?

3. ilmiy manbaning bibliografik ko‘rsatkichi.

Adabiyotlar:

1. 
   Kothari C.R. Research Methodology: Methods and Technique. –New Dalhi, 2004.
   
2. 
   Ne’matov H. Lingvistik tadqiqot metodikasi, metodologiyasi va metodlari. – Buxoro, 2006.
   
3. 
   Nurmonov A. Lingvistik tadqiqot metodologiyasi va metodlari. – Toshkent: Akademnashr, 2010.
   
4. 
   Saparniyozova M., Ahmedova N. Bitiruv malakaviy ishini bajarish bo‘yicha uslubiy tavsiyalar. // Uslubiy qo‘llanma. // – Toshkent, 2013.
   
5. 
   Bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari 4-kurs talabalari uchun bitiruv malalkaviy ishlarni bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar. // Tuzuvchi: Umarova S.// – Toshkent, 2011.
   
6. 
   Rahmatullaev Sh. Ilmiy tadqiqot asoslari. – Toshkent, 2002.