2-Mavzu Diqqat barqarorligini o’rganish xususiyatlari



Download 199,61 Kb.
Pdf ko'rish
bet9/15
Sana14.05.2023
Hajmi199,61 Kb.
#938485
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15
Ixtiyoriy e'tibor
Ixtiyoriy e'tibor (hissiy yoki passiv deb ham ataladi) ba'zi xususiyatlarga ko'ra 
ongning kontsentratsiyasini anglatadi. Bunday holda, e'tiborni o'ziga jalb qiladigan narsaga 
bog'liqligi qayd etiladi, va odamning o'zida - diqqatni jamlashga qaratilgan harakatlar 
yo'qligi. Va hissiy tarkibiy qism haqida gapirganda, ular diqqat ob'ekti va hissiyotlar, 
ehtiyojlar va qiziqishlar o'rtasidagi bog'liqlikni ajratib ko'rsatishadi. Bundan tashqari, 
diqqatni jamlashga qaratilgan qat'iy harakatlar yo'q. 
Diqqatni jalb qilish turli xil kuchli tomonlarga ta'sir qilishi mumkin. Agar stimul 
yangi bo'lsa, u ham diqqatni jalb qilishga sabab bo'ladi. Majburiy e'tiborning paydo 
bo'lishida insoniy tuyg'ular - axloqiy, estetik va intellektual rol o'ynaydi. Agar, masalan, 
ob'ekt zavq yoki ajablantiradigan bo'lsa, unga uzoq vaqt e'tibor qaratiladi. Va qiziqish 
bilan, biror narsaga to'g'ridan-to'g'ri qiziqish bilan va haqiqatga tanlangan munosabat 
bilan, hissiyotlar bog'liqdir. Shu sababli, qiziqish uzoq vaqt davomida e'tiborni jalb 
qilishning eng muhim sababi sifatida tan olingan. 
O'zboshimchalik bilan e'tibor
O'zboshimchalik bilan diqqat (bu ixtiyoriy yoki faol deb ataladi) hodisa yoki 
ob'ektga ongli ravishda boshqariladigan konsentratsiya hisoblanadi. Bu erda bir kishi 
diqqatni o'ziga jalb qiladigan narsaga emas, balki unga yoqadigan narsaga emas, balki 
nima qilish kerakligiga qaratadi. Taqdim etilgan e'tibor turi iroda bilan bevosita bog'liq. 
Biror narsaga diqqatni jalb qilganda, u butun jarayon davomida diqqatni jalb 
qiladigan iroda kuchini yaratadi. Ixtiyoriy kuch sarfini resurslarni jalb qilish yoki vazifani 
hal qilish uchun zarur bo'lgan zo'riqish sifatida qabul qilish mumkin. 
O'zboshimchalik bilan e'tibor odamda kontsentratsiyani talab qiladigan biron bir 
ishni bajarishni maqsad qilganida paydo bo'ladi. Va bunday e'tiborning paydo bo'lishining 
sababi odatda mehnatdir. Ixtiyoriy e'tiborni qo'llab-quvvatlaydigan eng muhim shartni 
ruhiy holat deb atash mumkin. Masalan, agar odam charchagan bo'lsa, unga diqqatni jalb 
qilish qiyinroq bo'ladi. Bundan tashqari, ixtiyoriy e'tibor tashqi stimullar tufayli yuzaga 
kelgan hissiy qo'zg'alish bilan zaiflashadi. 
Diqqatning xususiyatlari va parametrlari, uning turidan qat'iy nazar, ko'pincha 
odamning qobiliyatlari va qobiliyatlarining o'ziga xos xususiyati sifatida qaralishi 
mumkin. Shunday qilib, diqqat va xotira bir-biri bilan chambarchas bog'liq, diqqat ta'sir 
qiladi va hokazo. 
Diqqatning xususiyatlari 
Diqqatning xususiyatlari uning xususiyatlarida namoyon bo'ladi: hajm, 
kontsentratsiya, taqsimot, barqarorlik, dalgalanma va o'zgaruvchanlik. Ularning har biri 
haqida ozgina: 



Ovoz
- bir vaqtning o'zida idrok qilinadigan ob'ektlar sonida ifodalangan. 
Bu genetik omillarga, qisqa muddatli xotira potentsialiga (aytmoqchi, biz sizga ushbu 
mavzu haqida o'qishni maslahat beramiz), tajriba, kasbiy mahorat, idrok qilinayotgan 
narsalarning maqsadlari va nuanslariga bog'liq. 

Konsentratsiya

psixikaning 
ob'ektga 
konsentratsiyasi 
darajasi. 
Kontsentratsiya jarayonida aqliy faoliyatning vaqtincha yo'nalishi yaratiladi. Idrok 
qilinadigan narsalar hajmi qanchalik kichik bo'lsa, kontsentratsiya shunchalik yuqori 
bo'ladi. Diqqat va kontsentratsiya haqida ko'proq o'qing. 


Download 199,61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish