2-mavzu: Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirish. Glossariy Parlament

2-mavzu: Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirish.

Glossariy

1.Parlament - (inglizcha: parliament, fransuzcha: parlement) davlatning davlat hokimiyati organlaridan biridir. Parlament vakillik muassasasi boʻlib, uning deputatlari xalq tomonidan saylanadi va Parlamentda uning manfaatlari himoya qilinadi.
2.Demokratiya –  (qadimgi yunoncha: δημοκρατία — „xalq hokimiyati“) — barcha insonlar tenglik bilan kollektiv qarorga kelish imkoniga ega siyosiy tuzum. Demokratiyada fuqarolar erkinligi va tengligi qonunlarda mustahkamlangan, xalq hokimiyatchiligining vosita va shakllari amalda oʻrnatilgan va yuzaga chiqarilgan boʻladi. Demokratiya davlat bilan inson munosabatlarini belgilaydi.
3. Tiraniya – "Zolim" atamasi, ayniqsa, Ma'naviyat davridan boshlab, umumiy ma'noga ega bo'ldi — shafqatsiz, despotik boshqaruv (shu jumladan, meros monarxiyalariga nisbatan). Shuning uchun, hukumat shakliga nisbatan, u XIX asrda diktaturaning yanada neytral atamasi bilan almashtirildi (u ham salbiy ma'noga ega)

.

4.Avtokratiya –  (yun. autos – o‘zim, kratos – hokimiyat) – yakka shaxsning hech qanday qonun, huquqiy me’yorlar bilan cheklanmagan yagona hokimligi. Qadimgi Sharq, Yunoniston, Rim imperiyalari, o‘rta asr Yevropasi mutlaq monarxiya tuzumi, kommunistik va fashistik diktatura davrida Avtokratiya davlatning muhim belgisi bo‘lgan (yana qarang Totalitarizm).

5. Totalitarizm – (lot. totalis — yaxlit, toʻliq) — davlat boshqaruv shakllaridan biri (totalitar davlat). Totalitarizmda jamiyat hayotining barcha sohalari ustidan davlatning yalpi, toʻla (total) nazorati oʻrnatiladi, konstitutsiyaviy huquq va erkinliklar tugatiladi, bir shaxs, ijtimoiy guruhning (mas., harbiylarning yoki bir partiyaning) yakkahokimligiga soʻzsiz boʻysuniladi, muholafat va oʻzgacha fikrlovchilar qatagʻon qilinadi.
6. Despotiya –  (yun. despoteia — cheklanmagan hokimiyat) — cheklanmagan musta-bid hokimiyat shakl
7. Professional parlament – bu texnokratik parlament. Professional hukumat-professional parlamentsiz fantastika. Har bir vazirlik uchun mutaxassislar tomonidan tanlangan professional yo'naltirilgan parlament (poliparlament texnokratik Respublikasi) kerak.
8. Parlament nazorati – parlament nazoratini tashkil etish v amalga oshirish sohasidagi munosabtlarni tartibga solish.
9. Elektron parlament – parlament faoliyatida fuqarolarning hukumatdagi ishtirokini ta'minlash, ularning talab va takliflarini hisobga olgan holda axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishni ko'zda tutadi. Parlament qarorlarini qabul qilish jarayonida fuqarolarning ishtirokini ta'minlash elektron demokratiyaning asosiy tamoyillaridan biri sanaladi.
10. Elektron hukumat – Barcha ham „ichki“, ham „tashqi“ aloqalar va jarayonlar majmuasi bo'lib, tegishli axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan quvvatlanib va taʼminlanib turadigan hukumat. Kommunikatsiya tarmoqlari (shu jumladan Internet) orqali axborotga ishlov berish, uni uzatish va tarqatishni elektron vositalari asosida davlat boshqaruvini tashkil qilishni, davlat hokimiyati organlarini barcha boʻgʻinlari tomonidan fuqarolarning barcha toifalariga elektron vositalar bilan xizmatlar koʻrsatish, oʻsha vositalar yordamida fuqarolarga davlat organlarining faoliyati haqida axborot berish. 
11. Detsentrializatsiya – Markaziy joylashuv yoki boshqaruv organidan funktsiyalarni, kuchlarni, kuchni, odamlarni yoki narsalarni qayta taqsimlash, tarqatish jarayoni. Markazsizlashtirish tushunchasi davlat va jamoat boshqaruvida (siyosiy fanlar), qonun, iqtisod (boshqaruv va boshqalar) va texnologiyadagi guruh dinamikasini tavsiflashda ishlatiladi.
12. Ombudsman – (shvedcha ombudsman — biron kishi manfaatlarining vakili) — turli xil maʼmuriy organlar, baʼzi mamlakatlarda esa — shuningdek, xususiy shaxslar va birlashmalarning inson huquqlariga rioya etishini nazorat qilish uchun maxsus saylab (tayinlab) qoʻyiladigan mansabdor shaxs. Ombudsman nazoratni amalga oshiradi va prokuraturadan farqli ravishda na-faqat qonuniylik, balki shu bilan birga samaradorlik, maqsadga muvofiqlik, adolatparvarlik nuqtai nazaridan ham tekshirish olib boradi.
13. Biznes ombudsman – Tadbirkorlik sub'yektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qiluvchi shaxs.
14. Xalq qabulxonalari – aholi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqotni tashkil etish, jismoniy va yuridik shaxslarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini to‘laqonli himoya qilishga qaratilgan uyma-uy yurish, ijtimoiy va boshqa obektlarni o‘rganish orqali muammolarni aniqlash va hal qilish, shuningdek murojaatlar bilan ishlashning samarali tizimi
15. Virtual qabulxona – kerakli soha va tarmoq mutaxassislari bilan bog‘lanishi hamda o‘z savollariga javob olishi mumkin.
16. Davlat xizmatlari agentligi - davlat organlari va tashkilotlarida хodimlarni boshqarish va inson resurslarini rivojlantirish sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirish uchun mas’ul organdir. Agentlik oʻz faoliyatida Prezidentga bevosita boʻysunadi va unga hisob beradi.