2-мавзу: (2 soat) фалсафий тафаккур тарақҚиёти босқичлари: шарқ фалсафаси режа

2-МАВЗУ: (2 soat) ФАЛСАФИЙ ТАФАККУР ТАРАҚҚИЁТИ БОСҚИЧЛАРИ: ШАРҚ ФАЛСАФАСИ
РЕЖА:

1. 
   Миср ва Бобил фалсафий мактаблари.
   
2. 
   Қадимги Ҳиндистон фалсафий мактаблари.Конфуций ва Лао Цзи таълимоти.
   
3. 
   Марказий Осиёда “Авесто” таълимотидаги фалсафий фикрлар.
   
4. 
   Илк ўрта аср Шарқ фалсафаси ва уйғониш даври.
   

Мавзунинг таянч иборалари: Таврот, Ведалар, Ци, Ян-Ин, ибтидоий онг, мифология, сеҳргарлик, фалсафий таълимот, фалсафий мактаб, фалсафий оқим, фалсафий йўналиш; ведалар, упанишад, брахман, пракрит, атман, чорвак,буддизм, локаята; дао, жень, сяо, конфуцийлик ''жень''; зардўштийлик, эзгу фикр, эзгу сўз, эзгу иш.

Шуни таъкидлаш жоизки, антик замон фалсафаси ҳақида сўз борганда умуман қадимги замон фалсафаси (мас, Хиндистон, Хитой) эмас, балки қадимги Юнонистон ва Римда юзага келган фалсафа назарда тутилади. Антик фалсафа даври эрадан олдинги VII асрнинг охири - VI аср бошларида вужудга келиб, у эрамизнинг V-VI асрларига қадар, қарийб минг йилдан ортиқ даврни ўз ичига олади. Бу - қулдорчиликка асосланган жамиятнинг хусусиятларини ўзида гавдалантирган фалсафий тафаккурнинг алоҳида тарихий типидир.
Юнон антик фалсафаси тараққиётини шартли равишда тўрт босқичга бўлиш мумкин. Антик фалсафа ўз мазмуни, фикрлаш услуби жиҳатидан шарқий фалсафий тизимлардан ва оламни мифологик изоҳлаш тамойилларидан кескин фарқ қилади. Айни вақтда юнон фалсафасида узоқ вақт мобайнида мифологик элементлар сақланиб қолганлигини ҳам таъкидлаш керак.
Биринчи босқич э.о. VII асрдан V асргача бўлган даврни ўз ичига олади. Бу одатда сократгача бўлган давр деб аталади (Сократ: э.о. 469-399). Бу даврга Милет мактаби, Гераклит, Элей мактаби, Пифагор ва пифагорчилар, Эмпедокл ва Анаксигор, қадимги юнон атомист (Левкипп ва Демокрит) лари тегишлидир.
Иккинчи босқич тахминан э.о. V аср ўрталари ва IV аср охиригача бўлган муддатни ифодалайди. У одатда классик (мумтоз) давр деб аталади. Буюк юнон файласуфлари Сократ, Афлотун ва хусусан Арасту ана шу даврда фаолият кўрсатадилар, юнон фалсафасини юқори чўққига кўтарадилар.