2-маъруза. Трансформаторларнинг тузилиши ва ишлаш принципи. Чулғамлар электр юритувчи ва магнит юритувчи куч тенгламалари

Трансформатор ишлаш принципи.
Электромагнит индукцияси ҳодисаси трансформаторлар назариясининг асосини ташкил қилади. Фарадей буни қуйидагича таърифлаган. «Вақт бўйича ўзгармас бўлган магнит майдон куч чизиқларини бирор тезлик билан кесиб ўтаётган ўтказгичда ҳосил бўлган ЭЮК нинг қиймати магнит индукция В га, ўтказгич узунлиги l га ва унинг ҳаракат тезлиги v га тўғри пропорционал бўлади, яъни Е Вlv». Ва бунинг акси - электромагнит индукцияси қўзғолмас ўтказгич ва ҳаракатдаги магнит майдони (ўзгарувчан магнит майдони) бўлганда ҳам содир бўлиши мумкин. Бу ҳодисани Максвелл таърифлаган - «Магнит оқими билан илашган берк ўтказгичдаги ЭЮК нинг қиймати магнит оқими ўзгариш тезлигининг катталигига тенг, яъни е  – dФdt».
Юксиз ишлаётган трансформатор ЭЮКлари. Асосий магнит оқим Ф нинг куч чизиқлари бирламчи ва иккиламчи чулғам ўрамлари билан илашиб электромагнит индукция қонунига асосан бирламчи чулғамда ўзиндукция ЭЮК e₁ ва иккиламчи чулғамда ўзаро индукция ЭЮК е₂ ларни ҳосил қилади. Уларнинг оний қийматлари электромагнит индукция таърифига мувофиқ қуйидагича ифодаланади
е₁  –w₁(dФdt) = –dψ₁/dt;