2-маъруза: Тизимларнинг тарихи. Ахборот тизимларининг терминологияси

Тескари алоқанинг асосий функцияларига қуйидагилар киради:

тизимнинг белгиланган чегаралардан чиқиб кетганида у нима қилаётганига қарши ҳаракат чораларини кўриш (масалан: сифатнинг пасайишига реакция қилиш);

қўзғалишни компенсациялаш ва тизимнинг турғун ҳолатини таъминлаш (масалан: жиҳоз ишидаги носозликлар);

битта ёки бир нечта бошқарув катталикларнинг нормадан чиқиши бўйича қўзғалиши (масалан: бир вақтнинг ўзида бир нечта конкурентнинг (параметрнинг) пайдо бўлиши бўйича бошқарув буйруқларини ишлаб чиқиш);

ёмон қонуният асосида шаклланаётган бошқарув объектига бошқарув таъсирини ишлаб чиқиш.

5.Тизимга кирадиган ва ундан чиқадиган моддий ёки ахборот оқимлари. Тизимнинг кириш ва чиқиш сигналлари бир-бирига боғлиқ бўлади чунки, тизимнинг кириш йўли ўз навбатида унинг олдинги чиқиш параметри бўлади.

5.Тизимга кирадиган ва ундан чиқадиган моддий ёки ахборот оқимлари. Тизимнинг кириш ва чиқиш сигналлари бир-бирига боғлиқ бўлади чунки, тизимнинг кириш йўли ўз навбатида унинг олдинги чиқиш параметри бўлади.

6.Ҳолат-муайян вақтда тизим қандай хусусиятларга эга эканлигини билдиради. Ҳолатни кириш таъсиридан ёки чиқиш сигналидан (натижадан) ёки бўлмаса макро параметрлардан аниқлайдилар.

7.Тизимнинг ўз-ўзини тутиши. Агар тизим бир ҳолатдан иккинчи ҳолатга ўтиш қобилиятига эга бўлса ( Z1 --Z2 – Z 3 ) унда тизим ўз –ўзини тутиш ҳаракатига эга бўлади. Одатда бу тушунча тизимларнинг бир ҳолатдан бошқасига ўтганда бундай ўтиш қонуниятлари ноъмалум бўлганда қўлланилади. Бундай ҳолда тизимнинг ўз-ўзини тутиши қонуниятлари аниқланади.

8.Ташқи муҳит. Ташқи муҳит деганда тизим таркибига кирмаган кўплаб элементлар тушунилади ва лекин уларни ҳолатининг ўзгариши тизимнинг ўз-ўзини тутиши ҳолатини ҳам ўзгаришига олиб келади.

8.Ташқи муҳит. Ташқи муҳит деганда тизим таркибига кирмаган кўплаб элементлар тушунилади ва лекин уларни ҳолатининг ўзгариши тизимнинг ўз-ўзини тутиши ҳолатини ҳам ўзгаришига олиб келади.

9.Модель. Тизимнинг модели деганда тизимни тавсифлаш, яъни унинг хусусиятларини акслантириш тушунилади.